Τι δείχνει η εικόνα για τον χαρακτήρα σου;
Ποια εικόνα θα σχημάτιζες για κάποιον όταν θα δήλωνε πως δεν έχει χρήματα και ταυτόχρονα φορούσε Rolex; Τι συμπέρασμα θα έβγαζες αν το πρώτο σου ραντεβού εμφανίζονταν μπροστά σου με γυαλιά ηλίου και ιδρωμένο;
Στην σειρά Lie to Me , ο ηθοποιός Tim Roth είναι υπεύθυνος του Lightman Group. Η συγκεκριμένη ομάδα, αναλαμβάνει υποθέσεις σε συνεργασία με την αστυνομία και το FBI και πολλές φορές βοηθά ιδιώτες με το να εντοπίζει την αλήθεια ή το ψέμα πίσω από την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Ο τρόπος με τον οποίο το επιτυγχάνει στηρίζεται στην ανάλυση των στοιχείων που προσφέρει η εικόνα ενός ανθρώπου. Στηριζόμενοι σε micro – expressions και στο σύστημα Facial Action Coding System (FACS), μπορεί να εντοπίζει πότε κάποιος λέει την αλήθεια ή όχι. Βέβαια, υπάρχει ένα υπαρκτό πρόσωπο πίσω από την ανάλυση της συμπεριφοράς και δεν είναι άλλος από τον διάσημο Paul Ekman.
O Paul Ekman βρίσκεται στην λίστα World’s 100 Most Influential People του περιοδικού Time , και θεωρείτε ειδικός στην ανάλυση συναισθημάτων και εκφράσεων προσώπου. Έτσι κι αλλιώς, πολλά μυστικά για την εικόνα ενός ανθρώπου αποκαλύπτονται από τον τρόπο που εκφράζει τα συναισθήματα του.
Ανεξάρτητα με ποιον επικοινωνείς, η ποιότητα της ζωής σου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα των αποφάσεων που κάνεις για τους ανθρώπους που σε περιβάλουν. Η εικόνα όμως κάποιου είναι ένας κώδικας που χρειάζεται πολλά στοιχεία για να αναλυθεί.
Παρόλο που οι περισσότεροι αναλυτές της ανθρώπινης συμπεριφοράς στηρίζονται σε επιστημονικές έρευνες και στατιστικά, όλοι θα σου πουν το ίδιο πράγμα: Για να καταλάβεις κάποιον δεν χρειάζονται μόνο γνώσεις και αναγνώριση μοτίβων. Χρειάζεται υπομονή, περιέργεια και την γνώση του να ξέρεις που πρέπει να κοιτάξεις.
Οι καθημερινοί άνθρωποι, έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους πως για να καταλάβεις κάποιον, το μόνο που χρειάζεται είναι να παρατηρήσεις την γλώσσα σώματος του.
Τα σταυρωμένα χέρια σημαίνουν άμυνα ή αμηχανία ενώ το να κοιτά κάποιος κάτω όταν του μιλάς μπορεί να δείχνει ντροπή ή ότι ψεύδεται. Σίγουρα, αυτά είναι κάποια σημαντικά στοιχεία, όχι όμως καθοριστικά. Η εικόνα ενός ανθρώπου φανερώνεται με ποικίλους τρόπους και κυρίως, αλλάζει ανάλογα την κατάσταση, το περιβάλλον και τις εμπειρίες που ο ίδιος θεωρεί πως θα του προσφέρει η κάθε περίσταση.
Το πώς οι άνθρωποι αποκαλύπτουν τον εαυτό τους, τις πεποιθήσεις τους και την εικόνα τους, συμβαίνει μέσω γλώσσας σώματος, τόνο φωνής, εκφράσεων προσώπου αλλά και κάποιων λεπτομερειών, εξαιρετικά σημαντικών.
Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να σου δώσει μια ωραία χειραψία αλλά να μην σε κοιτάξει στα μάτια. Ακόμα, μπορεί κάποιος να σου χαμογελάσει όταν σε γνωρίζει για πρώτη φορά αλλά να ανοιγοκλείνει συνεχώς τα μάτια του. Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά τα σημάδια μέσα στον ωκεανό της ανθρώπινης συμπεριφοράς;
Ανακαλύπτοντας Μοτίβα: Βλέποντας το Δάσος, όχι το Δέντρο
Η εικόνα ενός ανθρώπου δεν φανερώνεται γρήγορα. Μπορεί να σου δώσει αρκετά στοιχεία στην αρχή, όμως όλα θα έχουν ένα ερωτηματικό στο τέλος. Η δική σου δουλειά θα είναι να ανακαλύψεις την αλήθεια πίσω από αυτά τα στοιχεία. Όλοι έχουν μια σκοτεινή πλευρά και φυσικά όλοι έχουν στοιχεία ευγένειας και καλοσύνης. Ο άνθρωπος είναι ένα πολύπλοκο πλάσμα το οποίο αποκαλύπτεται μέσω των παράδοξων της συμπεριφοράς του και όχι μόνο μέσω των μοτίβων που τον χαρακτηρίζουν.
Για να μπορέσεις να συλλέξεις τα πρώτα σου στοιχεία για την εικόνα κάποιου, θα χρειαστεί να στηριχτείς αρχικά σε δύο στοιχεία. Το πρώτο είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γνωρίζεις κάποιον και το δεύτερο οι ανάγκες που τείνουν να διαδραματίσουν την επικοινωνία σας.
Οι διάσημοι αναλυτές συμπεριφοράς, όταν αναλύουν την εικόνα κάποιου ατόμου συνήθως στηρίζονται σε μια συνολική διαδικασία που περιλαμβάνει τρία στάδια:
Στάδιο 1ο : Συλλογή γενικών πληροφοριών, όπως ηλικία, φύλλο, φυσικά χαρακτηριστικά, τόνος φωνής, γλώσσα σώματος. Στην συνέχεια προσπαθούν να βγάλουν συμπεράσματα για την μόρφωση του, το είδος της εργασίας του, ιστορικό οικογένειας και χόμπι.
Στάδιο 2ο : Σε αυτό το στάδιο, περνούν σε πιο υποκειμενικό επίπεδο το οποίο στηρίζεται στο νόημα που έχουν συγκεκριμένες κινήσεις του ατόμου. Αυτές με την σειρά τους, φανερώνουν την συναισθηματική του αντίδραση κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.(διαφορετικά συμπεριφέρεσαι όταν βρίσκεσαι με φίλους και διαφορετικά όταν κάποιος αστυνομικός ετοιμάζεται να σου κόψει κλήση).
Στάδιο 3ο : Σε αυτό το στάδιο συλλογής πληροφοριών για την εικόνα ενός ατόμου, ένας αναλυτής ξεκινά να βγάζει συμπεράσματα για την προσωπικότητα του άλλου. Είναι αγενής ή ευγενικός; Τεμπέλης ή εργατικός; Βίαιος ή παθητικός στην συμπεριφορά του;
Οι επαγγελματίες αναλυτές συμπεριφοράς όμως έχουν και κάποια άλλα μυστικά για να κατανοούν καλύτερα την εικόνα ενός ανθρώπου. Συνήθως, παρατηρούν τρία χαρακτηριστικά:
Το μέγεθος του ατόμου(ύψος, βάρος).
Το ντύσιμο.
Φωνή( ταχύτητα τονικότητας).
Όμως, οι πρώτες εντυπώσεις για την εικόνα κάποιου είναι απλά πρώτες εντυπώσεις. Οι άνθρωποι τείνουν να προσπαθούν αρκετά ώστε να δώσουν μια καλή εντύπωση με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δύο πιθανότητες:
Δίνουν εσφαλμένη εντύπωση στον άλλο, χωρίς να το θέλουν.
Φανερώνουν περισσότερα απ’ ότι επιθυμούν πολύ απλά γιατί έχουν νευρικότητα. Μην ξεχνάς, κάποιος μπορεί να σε ξεγελάσει πιο εύκολα όταν είναι ψύχραιμος!
Όπως αναφέρει πολύ σοφά ο Paul Ekmam:
Για να εντοπίσεις με ακρίβεια τα μοτίβα πίσω από την συμπεριφορά των ανθρώπων, χρειάζεται να κατανοήσεις το στάδιο στο οποίο εκφράζονται
Μην Βιάζεσαι να Βγάλεις Συμπεράσματα
Το κάθε στοιχείο έχει τη δική του ομορφιά και φυσικά ξεχωριστό νόημα. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα σε ένα τατουάζ που έχει κάποια γυναίκα στον καρπό και συμβολίζει μια πεταλούδα με ένα τατουάζ που έχει κάποιος στο στήθος και συμβολίζει τον Χάρο.
Όλα λοιπόν τα χαρακτηριστικά, είτε είναι στοιχεία συμπεριφοράς είτε εξωτερικής εμφάνισης, φανερώνονται μέσω ενός βαθμού έντασης. Όσο πιο έντονο είναι ένα χαρακτηριστικό τόσο περισσότερα στοιχεία προσφέρει ως προς ανάλυση.
Η Επήρεια του Ελέγχου στην Εικόνα
Οι αντιλήψεις που έχουν οι άνθρωποι για την ζωή φανερώνονται μέσα από την εικόνα τους. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της εικόνας κάποιου είναι τα φυσικά του χαρακτηριστικά. Αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
1. Elective Traits
Αυτά τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν όλες τις συμπεριφορές που ένα άτομο μπορεί να ελέγξει. Κάποια είναι το make – up, ντύσιμο, τατουάζ, αξεσουάρ. Τείνουν ν’ αποκαλύπτουν το ποιοι θα θέλαμε να είμαστε ή τουλάχιστον τι είδους εικόνα θέλουμε να προβάλλουμε ανάλογα με το περιβάλλον.
2. Non – Elective Traits
Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν βρίσκονται κάτω από τον συνειδητό μας έλεγχο και είναι το ύψος, το βάρος, το σχήμα του σώματος, η φωνή και οι εκφράσεις προσώπου. Φανερώνουν την άποψη που πιθανώς να έχει το άτομο για το εαυτό του. Αν για παράδειγμα σε κάποιον δεν αρέσει το σώμα του, η πεποίθηση αυτή θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που αγοράζει φαγητό, ρούχα ή επιλέγει εστιατόρια.
Οι αναλυτές συμπεριφοράς συλλέγουν τα παραπάνω είδη συμπεριφορών ώστε να βγάλουν συμπεράσματα για τον τρόπο που κάποιος συναναστρέφεται στον περίγυρο του ή το πώς ξεπερνά εμπόδια.
Ακόμα, η ανάλυση συμπεριφοράς χρησιμοποιείται κατά κόρον στην επιλογή ενόρκων σε σοβαρές δίκες. Τα ερωτηματολόγια που δίνονται στους υποψήφιους ενόρκους δεν απαιτούν αρχικά πληροφορίες για την γνώση που έχουν για την υπόθεση της δίκης.
Τα ερωτηματολόγια αρχικά ρωτούν συνηθισμένες ερωτήσεις(ύψος, βάρος, τόπος κατοικίας) και στην συνέχεια προχωρούν σε ερωτήσεις όπως εργασιακό παρελθόν, χόμπι, μόρφωση, σχέσεις, τι είδους σειρές παρακολουθούν και ποιες εμπειρίες ζωής τους σημάδεψαν, είτε θετικά είτε αρνητικά.
Όμως γιατί; Για πιο λόγο γίνονται τέτοιες ερωτήσεις και εν τέλει με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τις πληροφορίες που συλλέγουμε όταν παρατηρούμε την εικόνα κάποιου;
Οι 3 Πυλώνες
Οι αναλυτές συμπεριφοράς χρειάζεται να στηρίζονται σε κάποια μοτίβα τα οποία τους παρέχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντικειμενικότητα στα συμπεράσματα τους. Γι’ αυτό τον λόγο έχουν εντοπίσει τρία καίρια χαρακτηριστικά όταν αναλύουν κάποιον:
Συμπόνια.
Κοινωνικό – οικονομικό.
Ικανοποίηση από την ζωή.
Συμπόνια
Η ικανότητα κάποιου να δείχνει συμπόνια ή αυστηρότητα είναι ένα καίριο χαρακτηριστικό προσωπικότητας. Φανερώνει την αντίληψη που έχει για το εαυτό του, τις εμπειρίες του αλλά και το πώς αντιμετωπίζει την καλοσύνη, την αδικία και συνολικότερα τους άλλους.
Τα άτομα που είναι συμπονετικά είναι συνήθως γενναιόδωρα, δίκαια, συγχωρούν πιο εύκολα και δείχνουν υπομονή στα ελαττώματα των άλλων.
Κοινωνικό – Οικονομικό Background
Όταν από παιδί ένας άνθρωπος λαμβάνει προσοχή και οι ανάγκες του ικανοποιούνταν είναι πιο πιθανό να αισθάνεται ασφαλής και να έχει αυτοπεποίθηση. Όταν συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή από μικρή ηλικία έχουμε δεχτεί συνεχή κριτική, είναι πιο πιθανό να είμαστε καχύποπτοι και αμυντικοί με τους άλλους αλλά και με τις αποφάσεις μας.
Ικανοποίηση από την Ζωή
Η προσωπική και η επαγγελματική επιτυχία προβάλλεται από την εικόνα σου. Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες, μας σημαδεύουν και μας καθορίζουν. Μια ικανοποιητική εργασία ή ένα ανεκπλήρωτο όνειρο μπορούν να εκφραστούν με ποικίλους τρόπους μέσω της συμπεριφοράς μας.
Οι άνθρωποι είναι ένας ζωντανός γρίφος. Τα κίνητρα πίσω από την ανάλυση τους μπορεί να διαφέρουν για τον καθένα μας. Όμως, το να δώσουμε χρόνο σε κάποιον να μας αποκαλύψει το ποιος είναι, είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση του. ΠΗΓΗ
Χρήστος Παπανίκας
