Δρ. Σοφία Τσαλουχίδου
Διαιτολόγος – διατροφολόγος Ph.D.
Οι θεραπευτικές αλλά και οι καλλυντικές δράσεις του γάλακτος γαϊδούρας είναι γνωστές από την αρχαιότητα, καθώς λέγεται ότι η βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα, συνήθιζε να το χρησιμοποιεί για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Στις μέρες μας πολλά καλλυντικά προϊόντα (σαμπουάν, σαπούνια, κρέμες) περιέχουν γάλα γαϊδούρας. Τα τελευταία όμως χρόνια έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον παρουσιάζεται και όσο αναφορά την διατροφική του αξία πιθανών εξαιτίας της παρόμοιας σύνθεσης του με το μητρικό γάλα.
Τι περιέχει τελικά το γάλα γαϊδούρας και είναι πράγματι καλύτερο από το αγελαδινό; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα ναι και ο κύριος λόγος είναι ότι έχει ελάχιστες συγκεντρώσεις αντιβιοτικών και ορμονών σε σύγκριση με άλλα είδη γάλακτος (με εξαίρεση το κατσικίσιο που και αυτό έχει συνήθως χαμηλές συγκεντρώσεις).
Ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα του είναι η περιεκτικότητα του σε λιπαρά η οποία είναι πολύ χαμηλότερη (0,3 έως 1,8%) σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί πλούσια πηγή λινολενικού και λινολεϊκού οξέους (Vincenzetti et al. 2008), δυο απαραίτητων λιπαρών οξέων που δεν μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός μας και τα οποία εμπλέκονται σε πολλά μεταβολικά μονοπάτια.
Όσο αναφορά τις πρωτεΐνες του σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα, περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις απαραίτητων αμινοξέων (των αμινοξέων που δεν μπορεί να παράγει ο οργανισμός μας και πρέπει να τα προμηθευόμαστε μέσα από την τροφή μας).
Η συγκέντρωση της λακτόζης του (κύριος υδατάνθρακας γάλακτος) σε ποσοστό περίπου 7% είναι πολύ υψηλότερη από του αγελαδινού και παρόμοια με αυτήν του μητρικού γάλακτος. Στην υψηλή αυτή συγκέντρωση της λακτόζης οφείλει και την ευχάριστη γεύση του αλλά ταυτόχρονα και την πιθανολογείται πως οφείλεται η υψηλή εντερική απορρόφηση του ασβεστίου από το γάλα της γαϊδούρας (η οποία είναι αναγκαία για τα οστά ιδιαίτερα κατά την νηπιακή ηλικία).
Επιπρόσθετα, η κατανάλωση γάλακτος γαϊδούρας φαίνεται να ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας λόγω της υψηλής συγκέντρωσης του σε λυσοζύμη (ένζυμο που ασκεί ισχυρή αντιβακτηριακή δράση), συγκέντρωση υψηλότερη ακόμη και από αυτή του μητρικού γάλακτος (Vincenzetti et al. 2008).
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που προκαλεί ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον γύρω από το γάλα γαϊδούρας είναι η υπεροχή του έναντι του αγελαδινού σε άτομα που πάσχουν από σύνδρομο Αλλεργίας στην Πρωτεΐνη του Αγελαδινού Γάλακτος CMA (Cow Milk Allergy). Και να τονίσουμε εδώ ότι δεν αναφερόμαστε σε δυσανεξία στην λακτόζη, αλλά σε αλλεργία στο αγελαδινό γάλα, μια κατάσταση πολύ πιο πολύπλοκη.
Ένας πιθανός μηχανισμός που οφείλει αυτήν του την υπεροχή φαίνεται να είναι η χαμηλότερη συγκέντρωση β-λακτογλοβουλίνης (πρωτεΐνη του γάλακτος η οποία απουσιάζει από το μητρικό), που φαίνεται να έχει το γάλα γαϊδούρας σε σύγκριση με το αγελαδινό καθώς και στην αναλογία καζεϊνών (α-, β- και κ- ) προς τις πρωτεΐνες ορού, (πρωτεΐνες που θεωρούνται υπεύθυνες για την αλλεργία που προκαλεί το αγελαδινό γάλα).
Δεν υπάρχουν όμως κλινικές μελέτες με επαρκή σχεδιασμό (στατιστικό συγκεκριμένα) που να αξιολογούν τη διατροφική επάρκεια του γάλακτος γαϊδούρας ως υποκατάστατο του μητρικού γάλακτος τουλάχιστο για το πρώτο χρόνο ζωής του βρέφους (D’Auria et al. 2011).
Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι τα αναρίθμητα οφέλη του μητρικού θηλασμού δεν περιορίζονται μόνο στα διατροφικά οφέλη αλλά επεκτείνονται και στα ψυχοκοινωνικά.
Τέλος, μελέτες έχουν καταγράψει την επίδραση του γάλακτος γαϊδούρας, στη διαδικασία τηςοστεογένεσης καθώς και στην θεραπεία της αθηροσκλήρωσης κατά την αποκατάσταση ασθενών με χρόνιες καρδιαγγειακές παθήσεις ή πρόωρη γήρανση (Guo et al. 2007).
Δυστυχώς εξαιτίας της δυσκολίας που υπάρχει στην παραγωγή του είναι ιδιαίτερα ακριβό αλλά και δυσεύρετο προϊόν. Γι αυτό αν δεν μπορείτε να το προμηθευτείτε υπάρχουν κ άλλα είδη γάλακτος με υψηλή θρεπτική αξία, όπως για παράδειγμα το κατσικίσιο γάλα, που μπορούν να μας εξασφαλίσουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και χαμηλή έως μηδενική περιεκτικότητα σε ορμόνες και τοξικά στοιχεία.
1. Πολλές ιστορικές προσωπικότητας προτιμούσαν ξεκάθαρα το γάλα γαϊδούρας, όπως ο βασιλιάς Φραγκίσκος ο 1ος, η Κλεοπάτρα, ο Λουδοβίκος, ο Βαν Γκογκ και πολλοί άλλοι.
2. Το γάλα γαϊδούρας είναι γνωστό στον άνθρωπο από το 5000 π.χ. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε για διάφορες παθήσεις (πόνοι αρθρίτιδας, επούλωση πληγών), ενώ στην Αρχαία Ρώμη το θεωρούσαν ως ποτό για την αριστοκρατία.
3. Συγκρινόμενο με τα άλλα γνωστά γάλατα το γάλα έχει πολύ χαμηλό λίπος (0.3-1.8%) και υψηλότερη λακτόζη, στοιχεία που το κάνουν να μοιάζει με το μητρικό γάλα.
4. Το γαϊδουρινό γάλα δεν χρειάζεται παστερίωση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διατροφή αλλεργικών παιδιών που έχουν δυσανεξία στο αγελαδινό.
5. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε λυσοζύμη, ένα ένζυμο με αντιμικροβιακή δράση και σε θρεονίνη, ένα αμινοξύ που βοηθά στη σωστή πέψη και στη δημιουργία κολλαγόνου. Περιέχει επίσης βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β6, D, και E.
6. Ένα λίτρο γάλα γαϊδούρας κοστίζει από 30 μέχρι και 100 ευρώ. Γιατί είναι τόσο ακριβό; Κάθε γαϊδούρι χρειάζεται την ίδια σχεδόν ποσότητα τροφής με μια αγελάδα και δίνει τριάντα φορές λιγότερο γάλα (περίπου 1 λίτρο). Έπειτα, με το μισό από αυτό ταΐζονται τα μικρά γαϊδουράκια και το υπόλοιπο είναι προς διάθεση στους καταναλωτές. Πρόκειται, λοιπόν, για σπάνιο αγαθό, με την προσφορά να είναι πολύ μικρότερη από τη ζήτηση.
7. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε πρωτεϊνες, φωσφολιπίδια και κηραμίδια (που συνθέτουν κατά το ήμισυ την κερατίνη στιβάδα της επιδερμίδας και αποτρέπουν την αφυδάτωση της), το καθιστούν εξαιρετική πρώτη ύλη στην κοσμετολογία. Χρησιμοποιείται σαν βάση για προϊόντα κατά της γήρανσης, της θεραπείας των ρυτίδων και την αναγέννηση του δέρματος.
8. Επιδερμίδες που εμφανίζουν αλλεργικές αντιδράσεις σε άλλες πρώτες ύλες είναι πολύ πιο δεκτικές στο γάλα γαϊδούρας, ενώ είναι διαχρονικά αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ξηροδερμίας, της ακμής, σε πληγές, δέρματα με εκζέματα ή ψωρίαση και πολλά άλλα. Οι πρόγονοι µας το έπιναν για να θεραπεύσουν τον κοκίτη.
9. Στην Ελλάδα, η απελευθέρωση της επεξεργασίας, πώλησης και διάθεσης του γάλατος γαϊδούρας είναι σε ισχύ από το Φεβρουάριο του 2014.
Σε συνεργασία με το diettv.gr
