Η ζωή ενός αγοριού από τη Σπάρτη θα μας φαινόταν σκληρή σήμερα. Μέχρι την ηλικία των 7 ετών, το άφηναν κυρίως με τη μητέρα του, ενώ ο πατέρας του το επισκεπτόταν και ήταν ένα φυσιολογικό αγόρι.
Ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος γράφει ότι στην ηλικία αυτή, κάθε αγόρι από τη Σπάρτη το έπαιρναν από την οικογένειά του και το παρέδιδαν σ’ ένα κρατικό σύστημα εκπαίδευσης, όπου ζούσε μια σκληρή στρατιωτική ζωή. Το νεαρό Σπαρτιατόπουλο μπαίνει στον κόσμο των ανδρών και αυτή θα ήταν η πραγματικότητά του για το υπόλοιπο της ζωής του.
Αρχικά έμπαινε σ’ ένα στρατόπεδο νεοσύλλεκτων, παρόμοιο με στρατιωτική ακαδημία, που λεγόταν Αγωγή, ή, όπως μερικοί το ονομάζουν, «κατασκήνωση των λυκόπουλων από την κόλαση». Όταν ένα αγόρι έμπαινε στην «Αγωγή», δεν έκανε τίποτε άλλο πέρα από το να εκπαιδεύεται για τα επόμενα δώδεκα χρόνια, μέχρι να μπει στο στρατό.
Η εκπαίδευσή του επικεντρωνόταν σε στρατιωτικές δεξιότητες, στην πειθαρχία και στη σκληραγωγία.
Τα πρώτα 5 χρόνια του αγοριού στην Αγωγή, από την ηλικία των 7 έως την ηλικία των 12 ετών, ο παιδονόμος αναλάμβανε τη σωματική του εκγύμναση και τη βασική του μόρφωση. Την πειθαρχία και την τιμωρία, όμως, αναλάμβαναν μεγαλύτερα παιδιά, οι Είρηνες. Για να το καταλάβετε αυτό, σκεφτείτε τα σκληρότερα παιδιά από το σχολειό σας να είναι υπεύθυνα για σας όταν μπαίνετε στην Α’ Δημοτικού. Είναι ένα σύστημα που στην ουσία χρησιμοποιεί τη σκληρή συμπεριφορά που έχουν συνήθως τα παιδιά μεταξύ τους, με σκοπό να διδάξει το Σπαρτιατόπουλο από πολύ νεαρή ηλικία ότι πρέπει να υπακούει κάθε διαταγή από κάθε ανώτερό του. Είναι πράγματι μια τρομακτική προοπτική!
Το πρώτο μάθημα στην Αγωγή ήταν να σκληραγωγούν τα παιδιά, για τη σκληρή ζωή που τα περίμενε. Το εκπαιδευτικό τους σύστημα αναζητούσε συνεχώς την αδυναμία. Αλλά και στην υπόλοιπη ζωή του, ο Σπαρτιάτης ανησυχεί για τη γνώμη των συμπολιτών του.
Τον παρακολουθούν συνεχώς ψάχνοντας για αδυναμία, για να διαπιστώσουν αν πραγματικά είναι ετοιμοπόλεμος. Το αέναο ερώτημα ήταν: «Είσαι ικανός; Μπορείς; Είσαι αρκετά σκληραγωγημένος για να είσαι Σπαρτιάτης;» Ήταν ένα σύστημα σκληραγωγίας-αγάπης, με έμφαση πιο πολύ στη σκληραγωγία, παρά στην αγάπη.
Και τα κορίτσια της Σπάρτης λάμβαναν εκπαίδευση, αλλά στο σπίτι. Τα εκπαίδευαν από την παιδική τους ηλικία για να είναι σκληραγωγημένα, σωματικά γυμνασμένα για να είναι, ως ένα σημείο, αυτάρκη. Επειδή ανατρέφονταν για να παράγουν δυνατούς γιους που θα υπερασπιστούν την κοινότητα.
Στην ηλικία των 12 ετών, τα Σπαρτιατόπουλα έμπαιναν στη δεύτερη φάση της εκπαίδευσής τους στην Αγωγή. Και οι συνθήκες επιδεινώνονταν. Κάθε αγόρι έπαιρνε ένα και μόνο χιτώνα. Αυτό ήταν το μοναδικό ένδυμα που έπρεπε να φορούν ολόκληρο τον χρόνο.
Έπρεπε επίσης να κυκλοφορούν πάντα ξυπόλυτοι για να σκληραγωγούνται σωματικά και πνευματικά.
Όποιος έχει επισκεφτεί το χειμώνα τη Λακωνία καταλαβαίνει ότι, ο σύγχρονος Ευρωπαίος, αν είχε μόνον ένα χιτώνα και ήταν ξυπόλητος, θα πέθαινε μόνο σε λίγα λεπτά! Τα αγόρια ήταν κουρασμένα, κρύωναν και πεινούσαν..
