Ένα από τα πιό σημαντικά οικολογικά μανιφέστα διατυπωμένο από έναν «πρωτόγονο, άγριο» ινδιάνο αρχηγό το 1854. Σήμερα ίσως πιο επίκαιρο από ποτέ αποδεικνύει ότι μιά πολύ υψηλης στάθμης ολιστική συνείδηση, σε αρμονία με το περιβάλλον, ήταν προ πολλού κατεκτημένη σε πολιτισμούς ξένους από τον δυτικό.
Ο αρχηγός,
Σιάτλ
Οι ινδιάνοι Σκουάμις (Suquamish) κατοικούσαν στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η πολιτεία της Ουάσιγκτον επί πολλούς αιώνες. Ήταν άριστοι ψαράδες, χαράκτες, κατασκευαστές καλαθιών και κανό. Στα μέσα του 19ου αιώνα η τότε κυβέρνηση των αμερικανών αποίκων τους ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αγοράσει τη γη τους και να τους μεταφέρει σε έναν άλλο τόπο για να ζήσουν.
Εκείνη την εποχή αρχηγός της φυλής Σκουάμις ήταν ο Σιάτλ (See-at-la), ο οποίος γεννήθηκε το 1786 και πέθανε στις 7 Ιουνίου του 1866. Από το όνομά του πήρε το όνομά της η πόλη του Σηάτλ.
Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση της Ουάσινγκτον το 1854, ο αρχηγός Σιάτλ εκφώνησε έναν λόγο ο οποίος καταγράφηκε και έμεινε στην ιστορία ως μια συγκλονιστική μαρτυρία για τη σχέση του ανθρώπου με τον πλανήτη πάνω στον οποίο ζει. Ο λόγος του αποτελεί μια πραγματική κατάθεση ψυχής που αφυπνίζει τις πλέον ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης φύσης. Μέσα σε αυτά τα λόγια συμπυκνώνεται όλη η σοφία ενός λαού που βίωνε την ομορφιά και τη χαρά της ζωής σε κάθε της έκφραση. Στις μέρες μας ο πλανήτης μας, η Γη μας, έχει φτάσει στα όριά του από την καταστροφή που έχει επιφέρει επάνω του η ασυλλόγιστη δράση του ανθρώπου. Έτσι, τα όσα είπε ο Σιάτλ σήμερα έχουν ακόμη περισσότερη αξία καθώς τα λεγόμενά του αποκαλύπτουν το όραμα ενός ομορφότερου κόσμου, τον οποίο ο άνθρωπος θα μπορεί να μοιράζεται με κάθε πλάσμα αυτού του πλανήτη.
Στη συνέχεια παρατίθεται ο λόγος αυτός (που δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου του 1887 στην εφημερίδα Seattle Sunday Star), βασισμένος στην ελεύθερη απόδοση του αγγλικού κειμένου.
«Ο Μεγάλος Αρχηγός μας έστειλε μήνυμα ότι επιθυμεί να αγοράσει τη γη μας. Ο Μεγάλος Αρχηγός στέλνει, επίσης, μηνύματα φιλίας και καλής θέλησης. Αυτό είναι ευγενικό εκ μέρους του, διότι δεν έχει ανάγκη, ως αντάλλαγμα, τη φιλία μας. Θα σκεφθούμε την προσφορά σας. Διότι γνωρίζουμε ότι αν δεν πουλήσουμε τη γη μας, τότε οι λευκοί άνθρωποι θα έρθουν με όπλα και θα την αρπάξουν.
Πως μπορείς όμως να αγοράσεις ή να πουλήσεις τον ουρανό και τη ζεστασιά της γης; Η ιδέα αυτή είναι παράξενη για εμάς. Αφού η φρεσκάδα του αέρα και η λάμψη του νερού δεν μας ανήκουν πως μπορείτε να τα αγοράσετε;
Κάθε κομμάτι αυτής της γης είναι ιερό για τους ανθρώπους της φυλής μου. Κάθε λαμπερή πευκοβελόνα, κάθε παραλία με άμμο, κάθε ομίχλη στα σκιερά δάση, κάθε έντομο που βουίζει, όλα είναι ιερά στη μνήμη και την εμπειρία του λαού μου. Οι χυμοί που ρέουν μέσα από τα δένδρα κουβαλούν τις μνήμες του κόκκινου ανθρώπου.
Οι νεκροί του λευκού ανθρώπου λησμόνησαν τη χώρα που γεννήθηκαν όταν πήγαν να περπατήσουν ανάμεσα στα αστέρια. Οι δικοί μας νεκροί ποτέ δε λησμόνησαν αυτή την όμορφη γη, διότι είναι η μητέρα του κόκκινου ανθρώπου. Είμαστε κομμάτι της γης και εκείνη είναι κομμάτι μας. Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι οι αδελφές μας, το ελάφι, το άλογο, ο μεγάλος αετός, αυτά είναι τα αδέλφια μας. Οι βραχώδεις βουνοκορφές, οι χυμοί των λιβαδιών, η θερμότητα του σώματος των αλόγων και του ανθρώπου – όλα ανήκουν στην ίδια οικογένεια.
Έτσι όταν ο Μεγάλος Αρχηγός στην Ουάσιγκτον έστειλε μήνυμα πως θέλει να αγοράσει τη γης μας, ζήτησε πολλά από εμάς. Ο Μεγάλος Αρχηγός μας ειδοποίησε πως θα μας φυλάξει ένα μέρος όπου θα μπορούμε να ζούμε άνετα. Θα είναι ο πατέρας μας και θα είμαστε τα παιδιά του. Έτσι θα σκεφθούμε την προσφορά του για να αγοράσει τη γη μας.
Όμως δεν θα είναι εύκολο, διότι αυτή η γη είναι ιερή για εμάς. Αυτό το λαμπερό νερό που κυλάει στα ρέματα και στους ποταμούς δεν είναι απλά νερό αλλά το ίδιο το αίμα των προγόνων μας. Αν σας πουλήσουμε γη θα πρέπει να θυμάστε ότι είναι ιερή και πρέπει να διδάξετε στα παιδιά σας ότι είναι ιερή και ότι κάθε φευγαλέα αντανάκλαση στο καθαρό νερό των λιμνών εξιστορεί γεγονότα και αναμνήσεις για τη ζωή του λαού μου.
Το κελάρυσμα του νερού είναι η φωνή των προγόνων μας. Τα ποτάμια είναι αδέλφια μας, μας δροσίζουν και μας ξεδιψούν. Τα ποτάμια μεταφέρουν τα κανό μας και τρέφουν τα παιδιά μας.
Αν σας πουλήσουμε τη γη μας πρέπει να θυμάστε και να διδάξετε στα παιδιά σας ότι τα ποτάμια είναι αδέλφια μας και επίσης δικά σας αδέλφια. Έτσι από εδώ και πέρα πρέπει να τους δείχνετε την καλοσύνη που αρμόζει σε κάθε αδελφό.
Ο κόκκινος άνθρωπος πάντοτε υποχωρεί μπροστά στην πρόοδο του λευκού ανθρώπου, όπως η ομίχλη του βουνού τρέχει μπροστά από τον πρωινό ήλιο.
Αλλά οι στάχτες των προγόνων μας είναι ιερές. Οι τάφοι τους αποτελούν ιερό έδαφος, όπως και αυτοί οι λόφοι, αυτό το κομμάτι της γης που προσφέρθηκε σε εμάς.
Γνωρίζουμε ότι ο λευκός άνθρωπος δεν καταλαβαίνει τις συνήθειές μας. Κάθε κομμάτι γης για αυτόν είναι το ίδιο με κάθε άλλο, διότι είναι σαν τον ξένο που έρχεται μέσα στη νύχτα και αρπάζει από τη γη ό,τι χρειάζεται.
Για αυτόν η γη δεν είναι αδέλφι του αλλά εχθρός του και όταν τον κατακτήσει συνεχίζει να μετακινείται. Αφήνει πίσω τον τάφο του πατέρα του δίχως να νοιάζεται. Ληστεύει τη γη. Δεν νοιάζεται. Οι τάφοι των προγόνων του και τα δικαιώματα των παιδιών του έχουν ξεχαστεί.
Μεταχειρίζεται τη μητέρα του τη γη και τον αδελφό του τον ουρανό ως πράγματα προς αγορά, προς λεηλασία, προς πώληση, όπως τα πρόβατα η τα φανταχτερά στολίδια. Η λαιμαργία του ρημάζει τη γη και αφήνει πίσω μόνο έρημο.
Δεν ξέρω. Οι τρόποι μας είναι διαφορετικοί από τους δικούς σας. Ο όψη των μεγάλων σας πόλεων πονάει το μάτι του κόκκινου ανθρώπου. Αλλά ίσως αυτό οφείλεται στο ότι ο κόκκινος άνθρωπος είναι πρωτόγονος και δεν καταλαβαίνει…
Δεν υπάρχει ήσυχο μέρος στις πόλεις του λευκού ανθρώπου. Κανένα μέρος για να ακούσεις το θρόισμα των φύλλων την άνοιξη ή το βόμβο από τα φτερά των εντόμων. Αλλά ίσως αυτό το αντιλαμβάνομαι έτσι διότι είμαι ένας πρωτόγονος και δεν καταλαβαίνω. Ο θόρυβος φαίνεται μόνο να προσβάλει τα αυτιά.
Και τι υπάρχει στη ζωή αν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να ακούσει το κελάηδισμα των πουλιών του ή το κρώξιμο των βατράχων γύρω από τις λίμνες τα βράδια; Αλλά είμαι ένας κόκκινος άνθρωπος και δεν καταλαβαίνω.
Ο Ινδιάνος προτιμά τον απαλό ήχο του αέρα που ορμά πάνω στην επιφάνεια τη λίμνης και τη μυρωδιά του ίδιου του ανέμου, καθαρισμένου από τη βροχή και αρωματισμένου από το άρωμα του κουκουναριού του πεύκου.
Ο αέρας είναι πολύτιμος για τον κόκκινο άνθρωπο, διότι όλα μοιράζονται την ίδια ανάσα. Το αγρίμι, το δένδρο, ο άνθρωπος, όλα μοιράζονται την ίδια ανάσα.
Ο λευκός άνθρωπος δεν φαίνεται να προσέχει τον αέρα που αναπνέει. Μοιάζει με κάποιον που αργοπεθαίνει. Αν σας πουλήσουμε τη γη μας πρέπει να θυμόσαστε ότι ο αέρας είναι πολύτιμος για εμάς, ότι ο αέρας μοιράζεται το πνεύμα του με όλη τη ζωή που υποστηρίζει.
Ο αέρας που έδωσε στους προγόνους μας την πρώτη τους ανάσα, λαμβάνει και την τελευταία τους πνοή. Και ο άνεμος θα δώσει στα παιδιά μας το πνεύμα της ζωής. Αν πουλήσουμε τη γη μας πρέπει να την κρατήσετε ιερή, ως έναν τόπο όπου ακόμη και ο λευκός άνθρωπος θα μπορεί να πηγαίνει για να νιώσει τον άνεμο που μεταφέρει τη γλυκιά μυρωδιά των λουλουδιών από τα λιβάδια. Έτσι θα σκεφθούμε την προσφορά σας να αγοράσετε τη γη μας.
Αν αποφασίσουμε να δεχτούμε θα θέσω έναν όρο: O λευκός άνθρωπος πρέπει να συμπεριφέρεται στα αγρίμια αυτής της γης σαν σε αδέλφια του. Είμαι ένας πρωτόγονος και δεν καταλαβαίνω κάποιον άλλο τρόπο. Όμως έχω δει χιλιάδες νεκρούς βούβαλους στις πεδιάδες αφημένους από τον λευκούς ανθρώπους που τους πυροβόλησαν από ένα τραίνο. Πως μπορεί το σιδερένιο άλογο που καπνίζει να είναι ποιο σημαντικό από τον βούβαλο που πρέπει να τον σκοτώνουμε μόνο για να επιβιώνουμε;
Τι είναι ο άνθρωπος δίχως τα αγρίμια; Αν όλα τα αγρίμια πέθαιναν ο άνθρωπος θα πέθαινε από πνευματική μοναξιά. Διότι ό,τι συμβαίνει στα αγρίμια σύντομα συμβαίνει και στον άνθρωπο. Όλα τα πράγματα συνδέονται.
Πρέπει να διδάξετε στα παιδιά σας ότι το έδαφος κάτω από τα πόδια τους είναι οι στάχτες των παππούδων μας. Έτσι, για να σεβαστούν τη γη πείτε στα παιδιά σας ότι είναι ποτισμένη με τις ίδιες τις ζωές των ανθρώπων μας. Διδάξτε στα παιδιά σας ό,τι έχουμε διδάξει στα δικά μας παιδιά: Πως η γη είναι η μητέρα μας.
Οτιδήποτε συμβαίνει στη γη συμβαίνει και στα παιδιά της γης. Αν οι άνθρωποι φτύνουν πάνω στο έδαφος φτύνουν επάνω στον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτό γνωρίζουμε: Πως η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο αλλά ο άνθρωπος ανήκει στη γη.
Όλα τα πράγματα συνδέονται όπως το αίμα που ενώνει την οικογένεια. Όλα τα πράγματα συνδέονται. Οτιδήποτε συμβαίνει στη γη συμβαίνει και στα παιδιά της γης. Ο άνθρωπος δεν ύφανε τον ιστό της ζωής. Είναι απλά ένα νήμα του. Οτιδήποτε κάνει στον ιστό το κάνει στον εαυτό του.
Αλλά θα σκεφθούμε την προσφορά σας να πάμε στην περιοχή που έχετε φυλάξει για τον λαό μου. Θα ζούμε ξεχωριστά και ειρηνικά.
Λίγη σημασία έχει το που θα περάσουμε τις υπόλοιπες μας ημέρες. Τα παιδιά μας έχουν δει τους πατεράδες τους ταπεινωμένους από την ήτα. Οι πολεμιστές μας ένιωσαν ντροπή και μετά την ήτα έγιναν αργόσχολοι και δηλητηριάζουν το σώματά τους με γλυκά φαγητά και δυνατά ποτά. Λίγη σημασία έχει το που περάσουμε τις υπόλοιπες ημέρες μας. Δεν έχουν απομείνει άλλωστε πολλές.
Λίγες ακόμη ώρες, λίγους ακόμη χειμώνες και κανένα από τα παιδιά των μεγάλων φυλών που κάποτε ζούσαν πάνω σε αυτή τη γη ή που περιπλανιόνται τώρα σε μικρές ομάδες στα δάση, δεν θα απομείνουν για να θρηνήσουν τους τάφους ενός λαού που κάποτε ήταν ισχυρός και γεμάτος όνειρα όπως είστε εσείς τώρα.
Αλλά γιατί πρέπει να θρηνώ τον θάνατο του λαού μου; Οι φυλές είναι φτιαγμένες από ανθρώπους και τίποτα παραπάνω. Οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, όπως τα κύματα της θάλασσας. Ακόμη και ο λευκός άνθρωπος του οποίου ο Θεός του μιλά ως φίλος προς φίλο και περπατά μαζί του, δεν μπορεί να εξαιρεθεί από την κοινή μοίρα. Μπορούμε να είμαστε αδέλφια παρόλα αυτά, θα δούμε.
«Τα ποτάμια,
είναι αδέλφια μας
μεταφέρουν
τα κανό μας»
Ένα πράγμα γνωρίζουμε, το οποίο μπορεί κάποια μέρα να το ανακαλύψει ο λευκός άνθρωπος – ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός με τον δικό σας. Μπορεί να σκέφτεστε ότι είναι δικός σας, όπως εύχεστε να είναι δική σας η γη, αλλά δεν μπορείτε να τον έχετε δικό σας.
Είναι ο Θεός του ανθρώπου και η συμπόνια του είναι ίδια για τους κόκκινους και τους λευκούς ανθρώπους. Η γη είναι πολύτιμη για αυτόν και το να τη βλάπτει κάποιος είναι σαν να περιφρονεί τον ίδιο τον Δημιουργό του.
Οι λευκοί άνθρωποι επίσης θα παρέλθουν, ίσως νωρίτερα από άλλες φυλές. Συνεχίστε να μολύνετε το κρεβάτι σας και μια νύχτα θα πνιγείτε από την ίδια σας τη βρωμιά.
Αλλά μέσα στο χαμό και την παρακμή σας θα λάμψετε έντονα από το φως και από τη δύναμη του Θεού που σας έφερε σε αυτή τη γη και που για κάποιον λόγο σας έδωσε τη δυνατότητα να κυριαρχήσετε πάνω σε αυτήν και στον κόκκινο άνθρωπο.
Αυτή η μοίρα είναι ένα μυστήριο για εμάς, διότι δεν κατανοούμε το γιατί οι βούβαλοι σφαγιάζονται, τα άγρια άλογα εξημερώνονται, οι ιερές γωνιές των δασών μυρίζουν άσχημα από τη μυρωδιά πολλών ανθρώπων και η θέα των λόφων παραμορφώνεται από καλώδια που μεταφέρουν την ομιλία.
Που είναι οι πυκνοί θάμνοι; Χάθηκαν. Που είναι ο αετός; Χάθηκε. Και τι σημαίνει το να αποχαιρετήσεις το γρήγορο άλογο και το κυνήγι; Το τέλος του φυσικού τρόπου ζωής και την απαρχή της σκληρής επιβίωσης.
Θα σκεφθούμε την προσφορά σας για να αγοράσετε τη γη μας. Αν συμφωνήσουμε θέλουμε να είμαστε σίγουροι για τη γη που μας υποσχεθήκατε. Εκεί ίσως ζήσουμε τις σύντομες ημέρες μας όπως το επιθυμούμε. Όταν και ο τελευταίος κόκκινος άνθρωπος θα έχει εξαφανιστεί από τη γη και η μνήμη του θα μοιάζει σαν τη σκιά του σύννεφου που κινείται πάνω από μια πεδιάδα, αυτές οι ακτές και τα δάση ακόμη θα έχουν μέσα τους το πνεύμα του λαού μου. Διότι αγαπούμε τη γη όπως το νεογέννητο αγαπάει τον χτύπο της καρδιάς της μητέρας του.
Έτσι αν σας πουλήσουμε τη γης μας αγαπήστε τη όπως και εμείς την έχουμε αγαπήσει. Φροντίστε την όπως και εμείς την φροντίσαμε. Κρατήστε στον νου σας τη μνήμη αυτής της γης όπως ήταν όταν την πήρατε. Και με όλη σας τη δύναμη, με όλον σας το νου και με όλη σας την καρδιά διαφυλάξτε τη για τα παιδιά σας και αγαπήστε τη όπως ο Θεός μας αγαπάει όλους.
Ένα πράγμα γνωρίζουμε: Ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός με τον δικό σας. Αυτή η γη είναι πολύτιμη για αυτόν. Ακόμη και ο λευκός άνθρωπος δεν μπορεί να ξεφύγει από την κοινή μοίρα. Μπορούμε να είμαστε αδέλφια παρόλα αυτά. Θα δούμε.»
Κ.Σ
