Η αγάπη είναι το αποτέλεσμα της έντονης έλξης μεταξύ δύο ανθρώπων και έχει μελετηθεί στην ψυχολογία από διαφορετικές οπτικές γωνίες και απόψεις. Ο ψυχολόγος Robert Sternberg έχει αναπτύξει μια άκρως ενδιαφέρουσα θεωρία για τα στοιχεία που συνθέτουν και διαμορφώνουν αυτό το συναίσθημα. Την τριγωνική θεωρία της αγάπης.
Ο Sternberg (1986) ανέπτυξε την Τριγωνική Θεωρία του Έρωτα σύμφωνα με
την οποία ο έρωτας συντίθεται από τρία συστατικά α) την εγγύτητα, που
περιλαμβάνει τα συναισθήματα της οικειότητας, της αίσθησης κοινότητας με το άλλο
άτομο, του δεσίματος και της επαφής, β) το πάθος, που αναφέρεται στα ορμέμφυτα
που οδηγούν στον ερωτικό πόθο, σε φαντασιακές σκέψεις για τον άλλο, σε αίσθηση
ειδυλλίου και στη σεξουαλική ολοκλήρωση και γ) την απόφαση/δέσμευση, που
περικλείει τη συναίσθηση του ατόμου πως είναι ερωτευμένο και τη δέσμευση προς
τον εαυτό και τον άλλο να κρατήσει τον έρωτά του για εκείνον.
Η ποιότητα της αγάπης που το άτομο βιώνει εξαρτάται από την ισχύ και
ένταση των τριών αυτών συστατικών στοιχείων, το δε είδος της σχέσης εξαρτάται
από την αλληλεπίδρασή τους.
Η τριγωνική θεωρία αποτελεί βάση για να
κατανοήσουμε πολλές πλευρές του έρωτα, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να
ασχοληθούμε με τη φύση των εκδηλώσεών του και τα συναισθήματα που εμπνέει σε
διάφορα είδη σχέσεων (Hendrick & Hendrick, 2000).
Το επίθετο «Τριγωνική», η θεωρία του Sternberg οφείλει στην αντίληψη των
συστατικών στοιχείων του έρωτα ως κορυφών ενός τριγώνου του οποίου η μορφή
τροποποιείται ανάλογα με τη συμμετοχή κάθε συστατικού στην ερωτική σχέση
(ανάλογα με το «εμβαδόν που καταλαμβάνει») (βλέπε Σχήμα ).
Οι τύποι ή οι μορφές αγάπης που προκύπτουν από τον συνδυασμό των τριών στοιχείων είναι επτά όπως φαίνεται στο σχήμα:
Liking – Intimacy. Προτίμηση ή συμπάθεια: Σε αυτό το είδος σχέσης, υπάρχει μεταξύ των ατόμων ζεστασιά, εμπιστοσύνη και μια αίσθηση ενότητας αλλά χωρίς τα χαρακτηριστικά του πάθους και της αφοσίωσής. Αυτού του είδους η σχέση μπορεί να συγκριθεί και με βαθιά φιλία.
Infatuation – Passion. Ξεμυάλισμα ή ερωτική τρέλα: Η αγάπη με την πρώτη ματιά που περιέχει μόνο πάθος και καταλήγει συχνά σε απογοήτευση αν δεν αναπτυχθεί η οικειότητα και η υποχρέωση της αγάπης. Οι σχέσεις αυτές βασίζονται στην εξιδανίκευση του άλλου και όχι στην γνώση του συντρόφου και δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις της ζωής.
Empty love – Commitment. Κενή αγάπη: Ένα ή και τα δύο μέλη του ζευγαριού δεσμεύονται να συνεχίσουν την σχέση χωρίς να έχουν πια πάθος και οικειότητα. Συνήθως αυτές οι σχέσεις βρίσκονται στην τελική τους φάση και τα άτομα μένουν μαζί για να τιμήσουν την δέσμευση τους σε συνειδητές αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά, για παράδειγμα ή/και οικονομικούς λόγους.
Romantic love – Passion + Intimacy. Ρομαντική αγάπη: Είναι η τυπική μορφή ενός μεγάλου έρωτα σαν και αυτούς που περιγράφονται στην λογοτεχνία και στον κινηματογράφο. Σχέση με πάθος και οικειότητα που συνήθως εξωτερικοί παράγοντες εμποδίζουν τα δύο μέλη της σχέσης στα σχέδια τους για το μέλλον.
Companionate love – Intimacy + Commitment. Συντροφική ή πλατωνική αγάπη: Αυτή είναι η περίπτωση των σχέσεων που διαρκούν πολύ καιρό (πχ. γάμος) και που ενώθηκαν με την οικειότητα και την δέσμευση όταν έβλεπαν πώς το πάθος σιγά-σιγά ξεθωριάζει.
Fatuous love – Passion + Commitment. Ανόητες αγάπες: Σε αυτό το είδος σχέσης το έντονο πάθος κυβερνάει τα μέλη της σχέσης και αποφασίζουν την δέσμευση χωρίς να υπάρχει οικειότητα άλλα και χωρίς να έχει γνώση ο ένας του άλλου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι γάμοι που βασίζονται σε παρορμητικές αποφάσεις της στιγμής. Αυτού του είδους οι σχέσεις οδηγούνται με τον καιρό σε άδεια αγάπη ή σε βίαιη διακοπή.
Consummate lone – Intimacy + Passion + Commitment. Ολοκληρωμένη αγάπη ή αγάπη ζωής: Αυτή είναι η πλήρης αγάπη που ο καθένας ονειρεύεται. Δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο, να την βιώσουμε πραγματικά και πάνω απ? όλα να κρατήσουμε ζωντανά τα χαρακτηριστικά της με την πάροδο του χρόνου.
Το πιο σημαντικό από όλες τις θεωρίες για την αγάπη είναι να έχεις την διάθεση να αγαπήσεις και να αγαπηθείς. Γιατί η αγάπη είναι μια φωτιά που ποτέ δεν ξέρεις αν θα ζεστάνει τη καρδιά σου ή αν θα σου κάψει το σπίτι.
Αγάπη Companionate
Η αγάπη Companionate είναι μια μορφή αγάπη αυτός συνδυάζει φιλία και υποχρέωση. Η αγάπη Companionate είναι γενικά μια προσωπική σχέση χτίζετε με κάποιο που μοιράζεστε τη ζωή σας με, αλλά χωρίς σεξουαλικός ή φυσική επιθυμία. Είναι ισχυρότερο από τη φιλία λόγω του πρόσθετου στοιχείου της υποχρέωσης. Η αγάπη κοινή ιδανικά μεταξύ των οικογενειακών μελών είναι μια μορφή αγάπης companionate, όπως είναι η αγάπη μεταξύ των βαθιών φίλων ή εκείνων που ξοδεύουν πολύ χρόνο μαζί σε οποιαδήποτε άφυλη αλλά φιλική σχέση.
Ολοκληρωμένη αγάπη
Η ολοκληρωμένη αγάπη είναι ο πληρέστερος τύπος αγάπης δοκίμασε σε διαπροσωπικές σχέσεις, τα τρία σημαντικά συστατικά: οικειότητα, πάθος και υποχρέωση, είναι όλο το παρόν και ισορροπημένος.
Η ολοκληρωμένη αγάπη μπορεί να μην είναι μόνιμη. Παραδείγματος χάριν, εάν το πάθος χάνεται κατά τη διάρκεια του χρόνου, μπορεί να εξασθενίσει στην αγάπη companionate.
