Ο Ηρακλής ήταν από τους κεντρικούς ήρωες της Ελληνικής μυθολογίας, αν όχι ο βασικότερος. Πολλοί τον θαύμαζαν και μιλούσαν για αυτόν όχι μόνο για την σωματική του δύναμη και την γενναιότητα του αλλά και για την σωστή του κρίση.
Υπάρχει ένας μύθος σχετικά με τον Ηρακλή όταν εκείνος ήταν νέος άνδρας ακόμη και δεν είχε λάβει ακόμα δράση μέσα από τους άθλους του.
Μια μέρα λοιπόν ο Ηρακλής καθόταν σε ένα σταυροδρόμι όταν ξαφνικά είδε μπροστά του 2 γυναίκες, όμορφες κι επιβλητικές σαν θεές.
Έκπληκτος τις ρώτησε ποιες είναι και τι ζητούν από αυτόν.
Η πρώτη γυναίκα που του μίλησε του συστήθηκε ως Τύχη, πολλοί όμως έλεγαν οτι το πραγματικό της όνομα ήταν Κακία. Η Κακία ήταν πολύ εντυπωσιακή γυναίκα, πολύ περιποιημένη, αρωματισμένη, με ένα λάγνο βλέμμα κι η όλη συμπεριφορά της ήταν προκλητική. Του είπε ότι θα έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στις 2 τους και να ακολουθήσει το μονοπάτι που θα του πρότεινε η κάθε μια τους. Η Κακία λοιπόν του υποσχέθηκε ένα δρόμο ίσιο, εύκολο κι όμορφο, γεμάτο απολαύσεις, μια ζωή στην οποία κυρίαρχο ρόλο θα είχαν οι όμορφες γυναίκες, τα πλούτη, οι παρέες και τα γλέντια. Ο νεαρός Ηρακλής γοητευμένος από τις περιγραφές της Κακίας κι ανυπομονώντας να βιώσει όσα η πανέμορφη θεά του υποσχέθηκε, αμέσως ετοιμάστηκε να την ακολουθήσει και να βαδίσει το μονοπάτι που του υποσχέθηκε.
Πριν όμως φύγει με την Κακία, άκουσε την αυστηρή φωνή της Αρετής να τον φωνάζει με το όνομα του. Η Αρετή ήταν μια γυναίκα λιτή, χωρίς την περιποίηση που είχε η Κακία κι ήταν μια σεμνή γυναίκα. Παρόλα αυτά, όταν την παρατηρούσε κανείς θα έβλεπε οτι είχε μια φυσική ομορφιά και μια φυσική γυναικεία χάρη η οποία δεν είχε σε τίποτα να θεωρηθεί κατώτερη από την ομορφιά της Κακίας. Η Αρετή λοιπόν του είπε ότι ο δρόμος που του προσφέρει δεν είναι ένας δρόμος ίσιος κι εύκολος, όπως αυτός που του προσέφερε η Κακία. Ήταν ένας δρόμος γεμάτος στροφές και δυσκολίες, ένας δρόμος όμως ο οποίος θα του προσέφερε την δυνατότητα να βοηθάει τους ανθρώπους που θα είχαν ανάγκη για βοήθεια, να μάχεται για το καλό και το δίκαιο και που πιθανώς θα του προσέφερε μια υστεροφημία ανάμεσα στους ανθρώπους κάνοντας τον ήρωα. Του είπε επίσης ότι αν ήταν εκείνη η επιλογή του, η ζωή του δεν θα είχε τις απολαύσεις που του υποσχέθηκε η Κακία. Το δίλημμα για κάποιον άλλον στη θέση του Ηρακλή θα ήταν μεγάλο κι ίσως σκεφτόταν τι να προτιμήσει. Ο Ηρακλής μετανιωμένος για τον πρότερο παρορμητισμό του είπε αμέσως στην Αρετή ότι θέλει να ακολουθήσει τον δικό της δρόμο με τις όποιες στροφές του θα είχε αυτό. Τότε οι 2 γυναίκες χάθηκαν κι ο Ηρακλής σύντομα βρήκε τον δρόμο στην ζωή του.
Ο Ηρακλής αποτελεί το αιώνιο πρότυπο του ανθρώπου εκείνου που έχει μάθει να δίνει και να κερδίζει στην ζωή του μάχες και αγώνες, διότι έχει ως θεμελιώδες κίνητρό του, το να ξεπερνά κάθε μέρα τον εαυτό του ως προς το θέμα της Αρετής, ακόμα και όταν όλοι δίπλα του τον πολεμούν ανελέητα και δεν μπορούν να καταλάβουν τα πραγματικά του κίνητρα.
Στην πραγματικότητα σε αυτό το ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΚΙΑΣ, βρισκόμαστε κάθε μέρα, σε κάθε σημαντική απόφαση που καλούμαστε να πάρουμε στην ζωή μας.
Ας σκεφτούμε λοιπόν όλοι μας, ας απομονωθούμε για λίγο από την πολύβουη καθημερινότητα και ας αναλογιστούμε και εμείς, όπως ακριβώς και ο Ηρακλής:
Ποιος είναι ο δρόμος που θα επιλέξουμε για να λύσουμε το επόμενο πρόβλημά μας;
Ο δύσκολος και κακοτράχαλος δρόμος που οδηγεί όμως στην Αρετή ή ο εύκολος και ευχάριστος δρόμος που αναπόφευκτα οδηγεί στην Κακία;
Ευρώ ή δραχμή; Άσπρο ή μαύρο; Βουνό ή θάλασσα; Αρετή ή κακία; Η ζωή μας -και το γράφω με σιγουριά- είναι γεμάτη από διλήμματα.
Το τελευταίο δίλημμα μας έρχεται με τη μορφή δημοψηφίσματος: Ναι ή όχι; Αλλά δεν είναι πρώτη φορά που μας συμβαίνει, η Ιστορία έχει καταγράψει πλήθος δημοψηφισμάτων.
Το δίλημμα < δις + λήμμα (λαμβάνω), είναι η διφορούμενη πρόταση -έχει δύο έννοιες- η κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάποιος όταν έχει δύο ή περισσότερες επιλογές που, όμως, είναι και οι δύο αβέβαιες και προκαλούν αμηχανία προ της όποιας επιλογής.
Στη ζωή μας συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα «ψευδές δίλημμα», με ολόκληρα κομμάτια λογικής πλάνης. Είναι γνωστή, επίσης, και ως «ψευδής διχοτόμηση», «πλάνη των άκρων» – μια ψευδής διάζευξη που υφίσταται όταν δημιουργείται η εντύπωση πως δύο απόψεις, εναλλακτική η μία της άλλης, αποτελούν τις μοναδικές επιλογές. Στην πραγματικότητα, υπάρχει τουλάχιστον μία ακόμη επιλογή (τριχοτόμηση), η οποία όμως δεν γίνεται γνωστή, πιθανώς λόγω αβλεψίας. Τα ψευδή διλήμματα ελλοχεύουν στην πολιτική – γκούχου γκουχ, ξερόβηχας.
Υπάρχει, επίσης, το «Δίλημμα του Σκαντζόχοιρου» (γνωστό και ως «Δίλημμα του Ακανθόχοιρου»: Σε μια ομάδα σκαντζόχοιρων προσπαθούν να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο για να ζεσταθούν μια παγωμένη ημέρα, αλλά τραυματίζει ο ένας τον άλλο με τα αιχμηρά αγκάθια του κορμιού του. Άρα, πρέπει να μείνουν σε απόσταση – οι Σοπενχάουερ και Φρόυντ εντρύφησαν επ’ αυτού, σε ανθρώπους. Το εν λόγω δίλημμα του σκαντζόχοιρου βγάζει συμπέρασμα πως αν και υπάρχει καλή θέληση, η οικειότητα δεν προκύπτει δίχως αμφίδρομη βλάβη – εξ αυτού και οι ρηχές σχέσεις των ανθρώπων.
Το πλέον κλασικό, είναι το δίλημμα του φυλακισμένου, γνωστό παράδειγμα της θεωρίας των παιγνίων – Γιάνη, το ξέρεις, ε; Δύο οντότητες μπορούν να κερδίσουν σημαντικά οφέλη αν συνεργαστούν ή να αποτύχουν αν το πράξουν. Θέμα στρατηγικών επιλογών είναι όλα – ιδίως όταν υπάρχουν ανταγωνιστικές καταστάσεις. Δύο άνθρωποι συλλαμβάνονται ως ύποπτοι τέλεσης αξιόποινων αδικημάτων. Οι αστυνομικοί -έχουν ενδείξεις κι όχι αποδείξεις για την ενοχή τους- τους βάζουν σε χωριστά δωμάτια, για να μην έχουν επικοινωνία. O εισαγγελέας πηγαίνει και στους δύο, χωριστά, και θέτει στον καθένα το δίλημμα: Αν καταθέσει εναντίον του άλλου (κι ο άλλος δεν μιλήσει) τότε θα απελευθερωθεί, ενώ ο «άλλος» θα καταδικαστεί σε 12 χρόνια φυλάκισης. Αν δεν μιλήσει κανείς από τους δύο, θα φάνε από έναν χρόνο φυλακή για ήσσονος σημασίας αδικήματα – αν θέλει η Αστυνομία, κάτι (σου) βρίσκει. Αν προδώσει ο ένας τον άλλον, θα μπουν μέσα, για 4 χρόνια ο καθείς. Η θεωρία των παιγνίων διερωτάται: Ποια η ορθολογικά καλύτερη (ή λιγότερο χειρότερη) αντιμετώπιση του καθενός απ’ τους προσαχθέντες;
Να μην ξεχάσουμε και το «δίλημμα του (ανώνυμου) φωτορεπόρτερ»: αν είσαι παρών όταν ένας πολιτικός πνίγεται και μπορείς ή να τον σώσεις ή να φωτογραφίσεις τη σκηνή, τι φιλμ θα διάλεγες;
Είπαμε, η ζωή έχει διλήμματα, όπου «Οι πολίτες στα δημοψηφίσματα απαντούν συνήθως για όλα, εκτός από το ερώτημα που τίθεται στο δημοψήφισμα», είχε δηλώσει ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν.
(Προφανώς και «Υπάρχει κάπου στον κόσμο ένα γνωμικό για κάθε δίλημμα», κατά τον Ολλανδό ιστορικό Hendrik Willem van Loon) πηγη1 πηγή2
