Δεν υπάρχει καλό και κακό. Υπάρχει μόνον η σκέψη, που κάνει τα πάντα να φαίνονται καλά ή κακά.
Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Ο άνθρωπος πάντα ερευνά για να βρει κάποιο νόημα. Τα γεγονότα συμβαίνουν, αλλά μέχρι να τους δώσουμε νόημα, να τα συσχετίσουμε με την υπόλοιπη ζωή μας και να αξιολογήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις, δεν είναι σημαντικά. Μαθαίνουμε τι σημαίνουν τα πράγματα από την κουλτούρα μας και την ατομική μας διαπαιδαγώγηση. Στους αρχαίους πολιτισμούς, τα αστρονομικά φαινόμενα είχαν ιδιαίτερο νόημα, οι κομήτες ήταν οι φορείς της αλλαγής, η σχέση των αστέρων και των πλανητών επηρέαζε τα ατομικά πεπρωμένα. Σήμερα οι επιστήμονες δεν θεωρούν πως υπάρχει κάτι το προσωπικό στις εκλείψεις και στους κομήτες. Είναι όμορφοι να τους βλέπουμε και επιβεβαιώνουν πως το σύμπαν εξακολουθεί να υπακούει στους νόμους που δημιουργήσαμε γι’ αυτό.
Τι σημαίνει καταιγίδα; Κάτι άσχημο, εάν βρίσκεστε έξω χωρίς αδιάβροχο. Κάτι πολύ ωραίο, αν είστε αγρότης και έρχεται μετά από μια ξηρασία. Κάτι άσχημο, εάν έχετε οργανώσει ένα πάρτι σε εξωτερικό χώρο. Κάτι πολύ καλό, εάν η ομάδα του κρίκετ που υποστηρίζετε γλυτώσει την ήττα, γιατί ο αγώνας ακυρώνεται. Το νόημα κάθε γεγονότος εξαρτάται από το πλαίσιο, μέσα στο οποίο το βάζετε. Όταν αλλάζετε το πλαίσιο αλλάζετε επίσης το νόημα. Όταν το νόημα αλλάξει, το ίδιο κάνουν και οι αντιδράσεις και η συμπεριφορά σας. Η ικανότητα ν’ αναπλαισιώνουμε γεγονότα μας δίνει μεγαλύτερη ελευθερία και επιλογή.
Ένα άτομο που γνωρίζαμε καλά, τραυμάτισε το γόνατό του αρκετά άσχημα. Ήταν οδυνηρό και σήμαινε πως δεν θα μπορούσε να παίξει σκουός, ένα παιχνίδι που απολάμβανε ιδιαίτερα. Αναπλαισίωσε το ατύχημα σαν μια ευκαιρία και όχι σαν έναν περιορισμό. Συμβουλεύτηκε κάποιους γιατρούς και φυσιοθεραπευτές και έμαθε πώς λειτουργούσαν οι μύες και οι τένοντες στο γόνατο. Ευτυχώς, δεν χρειάστηκε εγχείρηση. Επινόησε ένα πρόγραμμα ασκήσεων για τον εαυτό του και έξι μήνες αργότερα το γόνατό του ήταν πιο δυνατό από ποτέ και αυτός βρισκόταν στην καλύτερη και πιο υγιή κατάσταση που ήταν ποτέ. Καταρχήν, διόρθωσε την κακή συνήθεια στάσης που τον οδήγησε στο αδύναμο γόνατο. Ακόμα και to παιχνίδι του στο σκουός βελτιώθηκε. Τελικά, ο τραυματισμός του αποδείχτηκε χρήσιμος. Η ατυχία είναι απλά μια άποψη.
Οι μεταφορές αποτελούν επινοήσεις αναπλαισίωσης. Λέμε στην πραγματικότητα, «Αυτό θα μπορούσε ν α σημαίνει ότι…» Τα παραμύθια είναι θαυμάσια παραδείγματα αναπλαισιώσεων. Αυτό που φαίνεται δυστυχές γεγονός, καταλήγει να έχει βοηθήσει πολύ. Μια άσχημη πάπια γίνεται ένας όμορφος κύκνος. Μια κατάρα είναι στην ουσία μια κρυφή ευλογία. Ένας βάτραχος μπορεί να γίνει πρίγκιπας και αν οτιδήποτε αγγίξεις γίνεται χρυσός, τότε αντιμετωπίζεις μεγάλο πρόβλημα.
Οι εφευρέτες κάνουν αναπλαισιώσεις. Υπάρχει το πολύ γνωστό παράδειγμα του ανθρώπου που ξύπνησε ένα βράδυ καθώς άκρο μιας σκουριασμένης σούστας στο παλιό του στρώμα τον τσιμπούσε. Τι πιθανή χρήση θα μπορούσε να έχει μια παλιά σούστα (εκτός από το να μην τον αφήνει να κοιμηθεί); Την αναπλαισίωσε σε μια πολύ κομψή αυγουλιέρα και ξεκίνησε μια επιτυχημένη εταιρεία βασισμένη στη δύναμη της ιδέας.
Τα ανέκδοτα είναι αναπλαισιώσεις. Σχεδόν όλα τα ανέκδοτα αρχίζουν βάζοντας κάποια γεγονότα σε ένα ορισμένο πλαίσιο το οποίο κατόπιν, ξαφνικά και δραστικά, αλλάζει. Τα ανέκδοτα συμπεριλαμβάνουν την ξαφνική μεταφορά ενός αντικειμένου ή περίστασης μέσα σ’ ένα διαφορετικό πλαίσιο ή την ξαφνική απόδοση διαφορετικού νοήματος.
Πολλαπλές Προσεγγίσεις Γλωσσικών Προτύπων
Παραθέτουμε εδώ μερικά παραδείγματα διαφορετικών απόψεων για την ίδια δήλωση:
«Η δουλειά μου πάει χάλια και νιώθω κατάθλιψη.»
Γενίκευση: Ίσως νιώθεις γενικότερη κατάπτωση, η δουλειά σου είναι εντάξει.
Αναφορά στον εαυτό: Ίσως κάνεις τον εαυτό σου να θλίβεται μ’ αυτή τη σκέψη.
Για να προκαλέσετε την έκφραση αξιών ή κριτηρίων: Ποιο είναι το σημαντικό κομμάτι της δουλειάς σου που πιστεύεις ότι δεν πάει καλά;
Θετικό αποτέλεσμα: Ίσως αυτό σε κάνει να δουλέψεις σκληρότερα για να ξεπεράσεις αυτό το ιδιαίτερο πρόβλημα.
Αλλαγή αποτελέσματος: Ίσως χρειάζεται ν’ αλλάξεις δουλειά.
Τοποθέτηση ανώτερου στόχου: Μπορείς να μάθεις κάτι χρήσιμο από τον τρόπο που εξελίσσεται η δουλειά σου αυτή τη στιγμή;
Η χρήση μιας μεταφοράς: Μοιάζει με τα στάδια από τα οποία περνάει το παιδί όταν μαθαίνει να περπατά…
Επαναπροσδιορισμός: Η κατάθλιψή σου ίσως σημαίνει πως νιώθεις θυμωμένος, γιατί η δουλειά σού βάζει παράλογες απαιτήσεις.
Βήμα προς τα κάτω: Ποια ιδιαίτερα μέρη της δουλειάς σου πάνε άσχημα;
Βήμα προς τα πάνω: Πώς πάνε τα πράγματα γενικά;
Αντίθετα παραδείγματα: Υπήρξαν φορές που η δουλειά σου πήγαινε χάλια, χωρίς εσύ να νιώθεις κατάθλιψη;
Θετική πρόθεση: Αυτό δείχνει πως ενδιαφέρεσαι για τη δουλειά σου.
Χρονικό πλαίσιο: Είναι μια φάση θα περάσει
Η Αναπλαισίωση δεν είναι ένας τρόπος για να αντιληφθούμε τον κόσμο μέσα από ροζ γυαλιά, έτσι ώστε τα πάντα να είναι «πραγματικά» καλά. Τα προβλήματα δεν θα εξαφανιστούν από μόνα τους. Θα πρέπει σίγουρα να επιλυθούν, αλλά όσο περισσότερους τρόπους διαθέτετε για να τα εξετάσετε, τόσο πιο εύκολη θα είναι η λύση τους.
Αναπλαισιώστε για να δείτε τα πιθανά οφέλη και να αναπαραστήσετε μια εμπειρία με τρόπους που υποστηρίζουν τους δικούς σας στόχους και αυτούς που μοιράζεστε με άλλους. Δεν είστε ελεύθεροι να διαλέξετε, όταν βλέπετε τον εαυτό σας να πιέζεται από δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό σας. Αναπλαισιώστε, έτσι ώστε να έχετε χώρο για να κάνετε τις κινήσεις σας.
