Η διαίσθηση όπως την αντιλαμβανόμαστε πλέον, είναι μια διαδικασία που εμπλέκει μυαλό και καρδιά.
Από τη Μένη Κουτσοσίμου, Μεταδιδάκτορα Ιατρικής Σχολής, Υπεύθυνη Αξιολόγησης Προσωπικού
Η Ελένη είναι 35 ετών. Εργάζεται σε μία Τράπεζα. Όταν όμως δέχτηκε μία πρόταση για εργασία από μία ανταγωνιστική εταιρεία, αποφάσισε να μεταπηδήσει, αφήνοντας πίσω το προηγούμενο εργασιακό καθεστώς. Οκτώ μήνες μετά έμενε χωρίς δουλειά όταν ξαφνικά της ανακοινώθηκε ότι αποτελούσε ‘πολυτέλεια’ για την εταιρεία που επέλεξε να εργαστεί… Εσείς τι πιστεύετε; Υπήρχε κάτι που θα μπορούσε να την προειδοποιήσει να μην πάρει το ρίσκο; Αλήθεια, πώς επιλέγετε σε αντίστοιχες περιπτώσεις; Διαθέτετε διαίσθηση;
Πολλά έχουν γραφτεί γι’ αυτό το ‘κλικ’. Γνωστό άλλοτε ως ένστικτο, ‘έκτη αίσθηση’, ενόραση ή εσωτερική φωνή, έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα ποικιλοτρόπως. Όπως διαβάζουμε σε μελέτες που έχουν δημοσιευτεί, οι επαγγελματίες που έχουν φτάσει στην κορυφή της ιεραρχίας τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τη διαίσθησή τους, σε αντίθεση με τους υφισταμένους τους, οι οποίοι βασίζονται πιο πολύ σε γεγονότα.
Γνωρίζοντας λοιπόν ότι το μυαλό μας είναι ικανό να λύνει προβλήματα με δύο τρόπους, με το ένστικτο αφενός και την αναλυτική σκέψη αφετέρου, σε αντίστοιχα πειράματα που πραγματοποιούνται, στην προσπάθεια διερεύνησης της λειτουργίας της διαίσθησης, μελετώνται υποκείμενα σε κατάσταση επίλυσης προβλημάτων. Κι αυτό που διαπιστώνεται είναι ότι άλλοι βρίσκουν την απάντηση δουλεύοντας μεθοδικά, σε αντίθεση με όσους καταλήγουν στην επίλυση από το πουθενά. Και πάλι όμως, στη διαπίστωση αυτή δεν παρέχεται επιστημονικά τεκμηριωμένη απάντηση για την προέλευση της όποιας λύσης… Η επιστημονική κοινότητα αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την έννοια της διαίσθησης και το ερώτημα που τίθεται πλέον ξεκάθαρα είναι το αν αυτή βασίζεται σε μνήμες από περασμένα περιστατικά ή αν πρόκειται για πραγματική αντίληψη ενός μελλοντικού γεγονότος.
Ας το προσεγγίσουμε λιγάκι διαφορετικά. Θεωρητικά και πρακτικά αληθεύει ότι το σώμα μας αντιδρά μπροστά σε καθετί που λαμβάνεται ως κίνδυνος αλλαγής. Τα χέρια ιδρώνουν, η καρδιά πάει να σπάσει, το στομάχι δένεται κόμπος. Κάτω από τη σωματική ένταση, κάθε απόφαση υλοποιείται αστραπιαία. Λέγεται μάλιστα πως όσο πιο εξοικειωμένοι είμαστε με τις αισθήσεις μας, τόσο πιο γρήγορα λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας. Ποιο είναι όμως το κριτήριο εκείνο που μας οδηγεί στο να παρακάμπτουμε το μέρος του εγκεφάλου που κάνει μία επιλογή μας συνειδητή; Θυμάμαι κάποια στιγμή που επέλεξα να μην κάνω κάτι, για το οποίο είχα αρχικά όλα τα διαπιστευτήρια ότι θα πετύχει και που τελικά δεν κατάφερα ποτέ να ερμηνεύσω γιατί δεν έπεσα έξω στην επιλογή μου, όταν αυτό δεν θα πετύχαινε, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια.
Η διαίσθηση όπως την αντιλαμβανόμαστε πλέον, είναι μια διαδικασία που εμπλέκει μυαλό και καρδιά. Αν η καρδιά λαμβάνει τη διαισθητική πληροφορία τότε με τη σειρά της αντιδρά σε αυτή, βάσει πειραμάτων που αποδεικνύουν ότι οι χτύποι της καρδιάς αυξάνονται σημαντικά στην επερχόμενη αλλαγή. Αν λοιπόν μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι ο εγκέφαλος είναι ένα μοναχικό όργανο που αποφασίζει για κάθε λειτουργία πριν από την πραγματοποίησή της, η εμπλοκή των σωματικών οργάνων διαψεύδει πλέον τα πρωτεία. Είναι πιθανό να προκύπτει μία νέα συνεργασία.
Αλλά και ιστορικά ιδωμένη, η διαίσθηση βοήθησε την ανθρωπότητα να επιβιώσει και να αλλάξει. Αποτέλεσε τον κινητήριο μοχλό για μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Σε αντίθετες περιπτώσεις η αδυναμία οραματισμού οδήγησε σε καθυστερήσεις. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, ο Ναπολέων δεν πίστευε στον τρόπο λειτουργίας ενός ατμόπλοιου, όταν του προτάθηκε η εφαρμογή του, με αποτέλεσμα να αρνηθεί εξολοκλήρου την κατασκευή του.
Παρόλο όμως που το ένστικτό μας αποδεικνύεται πολλάκις αποτελεσματικό, δεν είναι ωστόσο αλάνθαστο. Έχετε σκεφτεί ότι είναι εφικτό άλλοτε να παραπλανηθεί κι άλλοτε να «θολώσει»;. Η πολιτική και η διαφήμιση πολλές φορές έχουν στήσει παγίδα στην στρατηγική μας της αναγνώρισης. Κάθε καλό και γνωστό όνομα προσελκύει, ενώ σε πολλές περιπτώσεις το προϊόν αποδεικνύεται κατώτερο των προσδοκιών. Μπροστά επίσης στο φόβο του να πάθουμε κάτι, κυρίως στο φόβο του θανάτου και της απόρριψης, παραλύουμε, η διαίσθησή μας ξεγελιέται και το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα επιθυμούσαμε. Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις λόγου χάρη της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τύπο, αρκετοί Αμερικανοί σταμάτησαν να παίρνουν το αεροπλάνο ή μείωσαν τις πτήσεις τους. Το γεγονός όμως ότι χρησιμοποιούσαν άλλο μέσα μεταφοράς για να ταξιδεύουν, είχε ως αποτέλεσμα, να αυξηθούν τα τροχαία, όπου 1.500 επιπλέον Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία δυστυχήματα στην προσπάθειά τους να αποφύγουν το αεροπλάνο…
Τι συμβαίνει λοιπόν και παρόλο που γίνονται λάθη, δεν επέρχεται η γνώση και η εμπειρία μέσω της διαίσθησης; Σήμερα έχει επισκιαστεί από την καθαρή λογική και, παρ” ό,τι πολλοί – σε σεμινάρια εκπαίδευσης προσωπικού έχει διαπιστωθεί – όπως οι γιατροί, οι αστυνομικοί και οι επιστήμονες – την αφήνουν να τους καθοδηγήσει καθημερινά στο επάγγελμά τους, δεν τολμούν να το παραδεχθούν.
Στους δύσπιστους, όσους και όσες δεν πιστεύουν στη λειτουργία της διαίσθησης, αφιερώνω το παρακάτω κείμενο από καρδιάς:
‘Δεν προλαβαίνω να αφομοιώσω τις απογοητεύσεις…’
Έχεις σκεφτεί γιατί δεν είσαι ικανοποιημένος/η με τίποτα; Περίμενες το χειμώνα έλεγες, για να κάθεσαι μπροστά στο τζάκι με φίλους, κονιάκ, κανέλλα, πουλόβερ, βιβλία, μουσική, χιόνι… και τώρα δεν ικανοποιείσαι με τίποτα, ετοιμάζεις τις καλοκαιρινές σου εξορμήσεις, το πότε θα πάρεις άδεια, ποιοι θα είναι μαζί σου… στα μέσα του χειμώνα… κι άνθρωποι γύρω μας υποφέρουν… τι μπορεί να σου πει η διαίσθησή σου, προσπάθησες ποτέ να την ακούσεις; Θεωρητικά μιλώντας εσείς οι δύο απέχετε έτη φωτός. Το παιχνίδι της φαντασίωσης, της επιθυμίας και της πραγματικότητας δεν έχει ασανσέρ. Συνεχίζεις να γκρινιάζεις γιατί δεν τα καταφέρνεις να πραγματοποιήσεις όλα όσα επιθυμείς απεγνωσμένα. Κι επειδή δεν μπορείς να τα καταφέρεις όπως το είχες ονειρευτεί, φτάνεις στην απογοήτευση, δένεις τις αυταπάτες σου με το ζεν και την άρνηση κάθε επιθυμίας για να ακυρώσεις την απόσταση μεταξύ πραγματικού και φανταστικού. Το Θέλω γίνεται να μη θέλει, για να είναι το Είναι που θέλουν οι άλλοι να είναι. Κι όταν έρχεται το απροσδόκητο, γιατί πάντα θα έρχεται, αναρωτήθηκες ποτέ γιατί η διαίσθησή σου κοιμόταν;
Αλήθεια, έχετε ονειρευτεί ποτέ με τα μάτια ανοιχτά; Συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους. Είναι σαν να ζεις κάτι στον ξύπνιο ύπνο σου, μόλις όμως έρχεται η ώρα να το ζήσεις πραγματικά, το όνειρο σε εγκαταλείπει. Σενάρια που ποτέ δεν πραγματοποιούνται, γιατί απλά δεν προσδοκάς, δεν φαντάζεσαι… πώς άλλωστε όταν καθετί που ονειρεύεσαι σε κάνει να χάνεις την ισορροπία σου και να γκρεμίζεσαι από τις σκάλες- είπαμε… δεν υπάρχει ασανσέρ.
Καλώς ήρθες στον κόσμο χωρίς φαντασία και διαίσθηση. Ρώτησες πώς είναι οι μέρες αυτές για όσους κρυώνουν, κοιμούνται στο δρόμο, δεν έχουν βέβαια τα προβλήματα που έχεις εσύ, αλλά και δεν μπορούν να λύσουν ούτε τα βασικά. Δεν αισθάνονται το σώμα τους από το κρύο. Δεν νιώθουν τα χέρια τους. Αναπνέουν την παγωμένη ανάσα τους μέσα στην εμμονή τους να κερδίσουν κάτι για φαγητό. Στέκονται ακίνητοι μέσα στο δρόμο σαν να περιμένουν κάποιον να τους πατήσει. Ζουν σ’ έναν κόσμο που καταστρέφεται, γιατί παρόλο που λένε ορισμένοι ότι δεν τους αφορά, δεν μπορούν να δουν τη συνέχεια. Ζουν τη μοναξιά τους, την επανάληψη της καθημερινότητας, χωρίς κανένα ενδιαφέρον, χωρίς αναμονή για κάτι. Κι εδώ είναι το παράδοξο… Διαφέρουν νομίζεις σε κάτι από εσένα, που ζεις στο χειμώνα και ονειρεύεσαι το καλοκαίρι;
Έζησα ΟΜΟΡΦΑ, ΒΑΡΕΤΑ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ, ΑΔΙΑΦΟΡΑ, άλλοτε ακούγοντας τη διαίσθησή μου κι άλλοτε αφομοιώνοντας τον πόνο που μου επιφύλαξαν οι επιλογές μου. Κι όταν άνοιξε το κουτί της Πανδώρας ήμουν εκεί στη μετωπική, χωρίς προστατευτικό δίχτυ. Σήμερα πλέον ζω εμένα, τους άλλους και το τι συμβαίνει γύρω μας, έχοντας απόλυτη επίγνωση του τι γίνεται κι ας ζω μη ξέροντας την τύφλα μου μέσα στο απόλυτο σκοτάδι…
‘Όταν αναπολώ το παρελθόν μου και σκέφτομαι πόσο χρόνο έχω χάσει για το
τίποτα, πόσο πολύ χρόνο έχω σπαταλήσει ματαιοπονώντας, σε λάθη, τεμπελιά,
σε ανικανότητα για να ζήσω – πόσο λίγο εκτιμούσα τη ζωή, πόσες φορές
αμάρτησα ενάντια στην καρδιά μου και στην ψυχή μου – τότε η καρδιά μου
ματώνει. Η ζωή είναι ένα δώρο, η ζωή είναι ευτυχία, κάθε λεπτό μπορεί να
είναι μια αιωνιότητα ευτυχίας!’
… Η ζωή βρίσκεται παντού, η ζωή είναι εντός μας, όχι εκτός μας. Θα
βρίσκομαι ανάμεσα σε ανθρώπινα πλάσματα και θα είμαι ένας άντρας μεταξύ
αντρών κι έτσι θα παραμείνω για πάντα, δεν θα αποκαρδιωθώ και δεν θα τα
παρατήσω ό,τι κι αν συμβεί – αυτό είναι η ζωή, αυτό είναι το νόημά της, θα
το θυμάμαι για πάντα… «
Απόσπασμα ενός γράμματος του Ντοστογιέφσκι στον αδελφό του.
Πηγη:psychografimata.com
