…..Ας υποθέσουμε ότι μας ενδιαφέρει κάτι.Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε ωμοί, αν παρατηρήσουμε προσεκτικά το τι υπάρχει μέσα μας, θα διαπιστώσουμε ότι η προτίμησή μας αποτελείται από κάποιες εικόνες στον μυαλό μας
…Είναι όμως απλώς οι σκέψεις μας. Ερωτευτήκαμε τις σκέψεις μας! Το φαινόμενο αυτό είναι ναρκισσιστικό και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.
…Όταν αδειάσει ο νους μας, θα αδειάσει και από όλες τις εξαρτήσεις μας, τις ανόητες πίστεις μας, τις προκαταλήψεις μας και τις φιλοδοξίες μας.
ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΠΟΣΟ ΝΑ ΑΔΕΙΑΣΟΥΜΕ;
Έχουμε καταλήξει έως τώρα ότι ο διαλογισμός είναι ζήτημα χειρισμού της προσοχής και της επίγνωσης γενικότερα. Παρακολουθούμε προσεκτικά ό,τι υποπίπτει στην αντίληψή μας χωρίς να απορρίπτουμε, να επιλέγουμε, ή να κρίνουμε. Αν κάτι από αυτά υπάρχει λόγος να γίνει, τότε παρακολουθούμε επίσης την διαδικασία της επιλογής ή της κρίσης μας. Δεν πιεζόμαστε να επιτύχουμε κάποιον στόχο, απλώς παρατηρούμε αυτά που συμβαίνουν μέσα μας και γύρω μας δίνοντας όλη μας την προσοχή, χωρίς ένταση όμως. Γίνεται αντιληπτό ότι αυτή η αυξημένη προσοχή είναι κάτι που μπορεί να υπάρχει ολόκληρη την ημέρα, παράλληλα με κάθε άλλη δραστηριότητα. Δεν απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο. Απαιτεί μόνο την επιθυμία μας να το κάνουμε.
Τι συμβαίνει τώρα όταν το κάνουμε αυτό. Κατ΄ αρχήν αδειάζει ο νους μας με φυσικό τρόπο και δημιουργείται μέσα μας μια κατάσταση αυξημένης προσοχής και εσωτερικής σιωπής. Ας υποθέσουμε ότι μας ενδιαφέρει κάτι. Πιστεύουμε σε μια ιδεολογία, σε κάποια πολιτική παράταξη έστω. Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε ωμοί, αν παρατηρήσουμε προσεκτικά το τι υπάρχει μέσα μας, θα διαπιστώσουμε ότι η προτίμησή μας αποτελείται από κάποιες εικόνες στον μυαλό μας. Την εικόνα του αρχηγού της παράταξης, την εικόνα του συμβόλου της, το πως κουνάει τα χέρια του, τον τόνο της φωνής του, κάποια δημοσιεύματα εφημερίδων, τις παιδικές μας αναμνήσεις (πιθανώς από τους γονείς μας που είχαν τις ίδιες προτιμήσεις) και από κάποιες φαντασιώσεις ότι συζητάμε με πολιτικούς αντιπάλους, ίσως σε κάποιο καφενείο και με επιχειρήματα τους κατατροπώνουμε. Όλες αυτές οι ασήμαντες εικονίτσες στο μυαλό μας έχουν κερδίσει ας πούμε την συμπάθειά μας και μας δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας, ότι ανήκουμε κάπου, ότι είμαστε κάτι. Είναι όμως απλώς οι σκέψεις μας. Ερωτευτήκαμε τις σκέψεις μας! Το φαινόμενο αυτό είναι ναρκισσιστικό και δεν έχει καμία σχέση με την εξωτερική πραγματικότητα.
Τι συμβαίνει τώρα όταν διαλογιζόμαστε; Οι σκέψεις μας αποδυναμώνονται και ίσως τελικά σταματήσουν. Τι θα απογίνει η πίστη μας στον αρχηγό μας και στην παράταξή μας; Φυσιολογικά θα σβήσει και αυτή γιατί αποτελείται από σκέψεις, από νοητικές εικόνες. Αν όμως η συναισθηματική προσκόλληση στις εσωτερικές μας εικόνες είναι μεγάλη, θα σταματήσει εκεί ο διαλογισμός και δεν θα προχωρήσει σε μεγαλύτερο βάθος, γιατί θα προσκρούσει στο φράγμα των συναισθημάτων μας και των ανασφαλειών μας. Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε ένα, ίσως αστείο, δίλημμα. Ή ο διαλογισμός, ή το κόμμα μας. Αν προτιμήσουμε τον διαλογισμό (και η επιλογή αυτή δεν γίνεται με την επιφανειακή μας σκέψη αλλά είναι μια πολύ βαθύτερη διαδικασία) τότε μοιραία θα χάσουμε την πολιτική μας τοποθέτηση, την αίσθηση της ασφάλειας και του αυτοπροσδιορισμού που παρέχει. Θα αδειάσουμε και θα μείνουμε γυμνοί. Το κενό αυτό είναι ο πραγματικός διαλογισμός. Είναι μια κάθαρση.
Αναφέραμε την πολιτική τοποθέτηση ως ένα παράδειγμα. Το ίδιο συμβαίνει όταν ερωτευόμαστε μια γυναίκα. Ερωτευόμαστε την νοητική μας προβολή, την ίδια μας την σκέψη γι αυτή την γυναίκα, ή οποία συνήθως είναι φαντασιώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα (όσοι γνωρίζουν έστω και λίγο την ψυχολογία του Γιούνγκ θα αναγνωρίσουν την προβολή ενός αρχετύπου – συγκεκριμένα της “Άνιμα”). Και αυτός είναι ο λόγος που πολύ συχνά οι σχέσεις διαλύονται, όταν με αυτό το άτομο ζήσουμε λίγο χρόνο και δούμε την πραγματικότητα η οποία διαφέρει πολύ από τα αρχικά μας ονειροπολήματα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την θρησκευτική μας πίστη. Συνηθίζουμε να ταυτίζουμε την πίστη με τις οργανωμένες θρησκείες, γιατί αυτές παρέχουν τις απαραίτητες εικόνες και εντυπώσεις για να τις αποθηκεύσουμε στην μνήμη μας και να τις μετατρέψουμε σε νοητικές προβολές. Μια εξωθεσμική πίστη δεν μας δίνει τίποτα. Μας αφήνει μόνους μας, για να επικοινωνήσουμε με τον Θεό, χωρίς μεσολαβητές και άλλους επιτήδειους. Δεν θα μας παρέξει εξ’ άλλου κάποια ενδεχόμενη αίσθηση ασφάλειας, κάποια οικονομική υποστήριξη, γνωριμίες, τα “μέσα”, επαγγελματική αποκατάσταση κ.α. και όλα αυτά τα οποία βρίσκει κανείς όταν συμμετέχει σε ομάδες με μεγάλο αριθμό μελών.
Όλα αυτά ακούγονται σκληρά. Αν η ίδια λογική εφαρμοστεί στις έννοιες της πατρίδας, των εθίμων, της κοινωνίας, της οικογένειας και άλλων πολλών, στο τέλος τις θα μας απομείνει; Θα καταρρεύσουν οι πλάνες και τα τείχη και θα μας μείνει η πραγματικότητα. Ο αληθινός διαλογισμός, αργά ή γρήγορα θα συγκρουστεί με όλα αυτά. Θα τα σβήσει με μια κίνηση και θα μας αφήσει, άδειους και απογυμνωμένους, μόνους μας με την πραγματικότητα του κόσμου και του εαυτού μας.
Ο διαλογισμός δεν είναι μια τεχνική, την οποία μαθαίνουμε για να αποκτήσουμε την ικανότητα της συγκέντρωσης και της χαλάρωσης, ώστε να ανακτούμε δυνάμεις και να συνεχίζουμε ακούραστοι το έργο της εκμετάλλευσης των άλλων και της καταστροφής του εαυτού μας. Όταν αδειάσει ο νους μας, θα αδειάσει και από όλες τις εξαρτήσεις μας, τις ανόητες πίστεις μας, τις προκαταλήψεις μας και τις φιλοδοξίες μας. Δεν θα αδειάσει μόνο από το τρέχον και ίσως επιφανειακό ονειροπόλημα.
Το ερώτημα όμως που πρέπει να απευθύνουμε στον εαυτό μας είναι: Αντέχω να αδειάσω, ή προτιμάω να κρατήσω τα παιχνίδια μου;
ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ
Η πρώτη ερώτηση που κάνει κανείς όσον αφορά την πρακτική εξάσκηση του διαλογισμού είναι για τις τεχνικές. Πως δηλαδή γίνεται ο διαλογισμός στην πράξη. Εδώ έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά, αυτό που έχει όμως την μεγαλύτερη σημασία είναι το τι λειτουργεί στην δική μας περίπτωση. Αυτό που είναι αποτελεσματικό για μας. Όχι για τους άλλους. Λογικό όμως είναι κάτι που θα φέρει αποτελέσματα σε μας να μην βοηθήσει κάποιους άλλους και αντίστροφα. Οι απόψεις που θα αναπτύξω στην συνέχεια είναι απολύτως προσωπικές, δεν θα ήθελα να απορρίψω καμία τεχνική, το μόνο όμως που μπορώ να κάνω είναι να περιγράψω το τι λειτούργησε στην δική μου περίπτωση, ελπίζοντας ότι αυτό θα βοηθήσει και ορισμένους άλλους. Αν εκφραστώ αρνητικά για κάποιες τεχνικές αυτό σημαίνει απλώς ότι δεν λειτούργησαν σε μένα, ίσως και να με εμπόδισαν, όχι όμως ότι δεν θα ήταν χρήσιμες σε άλλους ανθρώπους διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας.
Για να ξεκινήσουμε μπορούμε να πούμε ότι ο καλύτερος διαλογισμός είναι αυτός που γίνεται χωρίς την χρήση καμίας τεχνικής. Μόνο η ουσία του διαλογισμού που είναι η συνειδητή, συγκεντρωμένη και δεκτική παρατήρηση. Μια χαλάρωση όλων των λειτουργιών του ανθρώπου, σώμα, συναίσθημα, νους, και η ταυτόχρονη δημιουργία κατάστασης συνειδητής εσωτερικής σιωπής. Δεν χρειάζεται ούτε καν να καθίσουμε κάπου ακίνητοι με κλειστά τα μάτια. Αν όμως αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι τέτοιο έχουμε μια απλή τεχνική με κάποια αξία.
Κάτι άλλο το οποίο είναι χρήσιμο και ίσως αποτελεί την μοναδική πραγματικά αξιόλογη τεχνική διαλογισμού είναι η συνειδητή αναπνοή. Η αβίαστη συγκέντρωση της προσοχής μας στην αναπνοή, χωρίς όμως εξαναγκασμούς με βάση κάποια πρότυπα όσον αφορά το πόση ώρα θα κρατήσει αυτό, το ποιος θα είναι ο ρυθμός της και το αν θα παρατηρούμε άλλα πράγματα ταυτόχρονα. Κατά έναν άγνωστο και αδιόρατο τρόπο η συνειδητή επίγνωση της αναπνοής ρυθμίζει την κυκλοφορία της ενέργειας μέσα μας, πράγμα το οποίο προκαλεί μια γενική χαλάρωση και μια σαφή νοητική διαύγεια. Τα αποτελέσματα της συνειδητής αναπνοής υπό φυσιολογικές συνθήκες είναι άμεσα και πολλές φορές εξαιρετικά αποτελεσματικά. Δεν χρειάζεται να εκτελέσουμε ασκήσεις με συγκεκριμένο ρυθμό και κρατήματα, όπως στην Γιόγκα. Αρκεί η συνειδητή παρατήρηση.
Τι γίνεται τώρα με την πληθώρα των τεχνικών οραματισμού που υπάρχουν; Είναι πραγματικά πάρα πολλές. Τις βρίσκουμε σε διάφορες σχολές, σε σεμινάρια, σε βιβλία, στο ίντερνετ. Ένας οραματισμός κατ΄ αρχήν είναι μια ψευδής εικόνα. Κάτι που υπάρχει μέσα στο μυαλό μας. Ας υποθέσουμε ότι οραματιζόμαστε με κάποια μορφή (σαν φως, σαν άνθρωπο, ή σαν σύμβολο), τον ανώτερο εαυτό μας. Αυτό που οραματιζόμαστε δεν είναι ο πραγματικός ανώτερος εαυτός μας αλλά μια νοητική εικόνα δικής μας κατασκευής. Αποσκοπεί στο να δημιουργήσει μια τέτοια νοητική και συναισθηματική κατάσταση μέσα μας ώστε να επικοινωνήσουμε με τον πραγματικό ανώτερο εαυτό μας, ξεπερνώντας τελικά τις δικές μας νοητικές εικόνες. Το αν θα “κολλήσουμε” σε μια εικόνα, ή αν θα επιτρέψουμε στο σύμβολο αυτό να επιδράσει μέσα μας και να γίνει “αγωγός” κάποιων ανώτερων επηρειών είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα. Θεωρώ ότι είναι κάτι που μπορεί να γίνει, θα το θεωρούσα όμως ριψοκίνδυνο χωρίς την κατάλληλη καθοδήγηση διότι πολλές φαντασιώσεις μπορεί να παρεισφρήσουν. Οραματισμός σε σύμβολα θα μπορούσε να προκαλέσει εξειδικευμένα εσωτερικά αποτελέσματα αν εκτελεστεί προσεκτικά, όμως αυτό είναι κάτι πέρα από το αντικείμενο αυτής της ιστοσελίδας. (Σχετικές μελέτες θα βρείτε στο παράρτημα “Παραδοσιακή Μύηση και Εσωτερισμός”).
Όπως το χρήμα πρέπει να κυκλοφορεί ελεύθερα μέσα στην κοινωνία ώστε να έχουμε μια υγιή οικονομία, ή όπως το αίμα πρέπει να κυκλοφορεί στον οργανισμό μας, έτσι και η ενέργεια πρέπει να κινείται μέσα μας ελεύθερα. Αυτό το εξασφαλίζει ο διαλογισμός. Η διακοπή της δημιουργίας νοητικών εικόνων, συναισθηματισμών και εντάσεων επιτρέπει την ελεύθερη ροή. Τότε κάτι μέσα μας που δεν το γνωρίζουμε, κάνει ορισμένες ρυθμίσεις. Όχι αυτές που θα θέλαμε εμείς και που θα ικανοποιούσαν τις επιθυμίες μας. Φυσικά δεν είναι κακό να προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε τις επιθυμίες μας, δεν χρειάζεται όμως να νομίζουμε ότι αυτό το “κάτι” μέσα μας επιθυμεί ακριβώς τα ίδια, ή με τον ίδιο τρόπο. Ίσως ναι, ίσως και όχι. Υπάρχει εξ΄ άλλου ο μεγάλος κίνδυνος να προκαλέσουμε μέσα μας εικονικές εμπειρίες. Η τεχνική έχει την δυνατότητα να κατασκευάσει ψεύτικες, αλλά γοητευτικές εμπειρίες, που δεν είναι παρά προβολές του υποσυνείδητού μας. Η επιθυμία για απόκτηση εμπειριών είναι αυτή που οδηγεί πολλούς στο να εκτελούν τεχνικές, με την χρήση οραματισμών, γιατί σε κάποια στιγμή αφηρημάδας μέσα στην άσκηση αναλαμβάνει η φαντασία και βλέπουμε ένα όνειρο. Αυτό το εκλαμβάνουμε ως ανώτερη εμπειρία, προς τέρψιν του πάντα πεινασμένου για δόξα εγώ μας.
Όλα αυτά είναι ιδωμένα από μια καθαρά προσωπική οπτική γωνία και δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε ισχύουν για όλους. Ούτε σημαίνει ότι μια σύνθετη τεχνική δεν μπορεί να λειτουργήσει θετικά. Δεν είναι καλό να πιστεύουμε ότι η δική μας προοπτική είναι η μόνη που έχει κάποια αξία. Η ζωή κρύβει εκπλήξεις και κάτι που δεν μπορούμε να το καταλάβουμε καθόλου και να το λειτουργήσουμε, ίσως το χρησιμοποιεί αποτελεσματικά κάποιος άλλος. Από την άλλη μεριά όμως μπορούμε να μιλήσουμε μόνο για λογαριασμό του εαυτού μας και να πούμε ό,τι έχουμε καταλάβει εμείς, όσο περιορισμένο και αν είναι. Επίσης δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε ότι ο Θεός δεν έχει δώσει μυαλό μόνο σε μας, μόνο στην δική μας οικογένεια, μόνο στην δική μας πατρίδα, μόνο στην δική μας θρησκεία. Το έχει δώσει και σε άλλους. Αυτή η προοπτική ίσως είναι ενοχλητική για το εγώ μας, καλό θα ήταν όμως να μάθουμε πλέον να ζούμε με αυτήν. Η αποκλειστικότητα και ο φανατισμός δεν ωφέλησαν ποτέ κανέναν.
