Πότε θα επικρατήσει η αγάπη στον κόσμο;
Θα χρειαστεί να περάσουν αρκετές γενιές ακόμα μέχρι να μεταμορφωθεί ο άνθρωπος, όχι σε επίπεδο ηθικών αρχών και κοινωνικών κανόνων, αλλά στο βαθύτερο επίπεδο της σχέσης που αναπτύσσει με τις ίδιες τις εμπειρίες του. Και ως άνθρωπο δεν εννοούμε μόνο το σώμα και τις σκέψεις, αλλά και τη βαθύτερη υπαρξιακή του διάσταση: την επίγνωση.
Ο λόγος που η μεταμόρφωση συμβαίνει με σχετικά αργούς ρυθμούς, είναι ότι αυτό που πρέπει να αλλάξει, αποτελεί τα σημερινά θεμέλια των κοινωνιών, δηλαδή τον τρόπο αλληλεπίδρασης (τις σχέσεις) μεταξύ των ανθρώπων. Ακριβώς επειδή οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι ο αληθινός τους εαυτός δεν είναι οι ταυτότητες και οι πεποιθήσεις, σχετίζονται μεταξύ τους ως φανταστικοί χαρακτήρες με ταυτότητες (“εγώ είμαι έτσι, εσύ είσαι αλλιώς”) και πάνω σ’ αυτές τις σχέσεις έχουν δομηθεί όλοι οι κοινωνικοί τομείς (η πολιτική, η οικονομία, η αγορά εργασίας, η παιδεία, κ.τ.λ).
Η μεταμόρφωση έγκειται στη μετάβαση από το “εγώ είμαι ο τάδε και είμαι έτσι”, στο “οι εμπειρίες και οι λειτουργίες του σώματος και του νου αναγνωρίζονται από την επίγνωση, και αν πρέπει να εντοπίσω κάπου ένα εγώ, αυτό το εντοπίζω στην επίγνωση και όχι στο σώμα ή τις σκέψεις”. Αυτή η μετάβαση υποδηλώνει ότι πρέπει να διαλυθούν όλες οι ταυτότητες. Και όταν λέμε όλες, εννοούμε όλες: οι ψυχολογικές, οι κοινωνικές, οι πολιτικές, οι επαγγελματικές, οι εθνικές, οι θρησκευτικές, οι οπαδικές και όποιες άλλες έχει δημιουργήσει η φαντασία.
Όσοι θέλουν να απαλλαγούν από κάποιες ταυτότητες (π.χ. κάποιες ψυχολογικές που τους κάνουν δυσλειτουργικούς – “εγώ είμαι κατώτερος των άλλων, εγώ είμαι ανεπαρκής”), αλλά θέλουν να κρατήσουν κάποιες άλλες (π.χ. την εθνική ή τη θρησκευτική τους ταυτότητα), δεν έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της απατηλής φύσης των ταυτοτήτων.
Δεν υπάρχουν αληθινές ταυτότητες. Μόλις το “είμαι” της επίγνωσης ταυτιστεί με μία πεποίθηση και γίνει “είμαι κάτι, είμαι κάπως, είμαι αυτός”, αναλαμβάνει την κυριαρχία του σώματος και του νου μια νέα ταυτότητα που ονομάζεται Εγώ. Με το που αναλαμβάνει το Εγώ, επισκιάζεται η επίγνωση των εμπειριών, χάνεται το καθαρό “είμαι” και αρχίζουν τα αισθήματα διαχωρισμού, ανεπάρκειας και ανασφάλειας. Αυτά οδηγούν σε άπειρες μεθόδους αντισταθμιστικών συμπεριφορών, που εκφράζονται μέσω της καταπίεσης, της επιβολής, της εκμετάλλευσης, της απληστίας, της άμυνας, της επίθεσης και της δημιουργίας ολόκληρων συστημάτων που έχουν ως σκοπό να νιώσει το Εγώ ασφαλές.
Όταν όμως υπάρχουν πολλά Εγώ (αφού υπάρχουν πολλές ταυτότητες, δηλαδή πακέτα πεποιθήσεων με τα οποία έχει ταυτιστεί το “είμαι”), εμφανίζονται και οι συγκρούσεις, γιατί το κάθε Εγώ ικανοποιείται από διαφορετικά συμφέροντα. Το κάθε Εγώ έχει άλλα κριτήρια για το τι είναι σωστό και τι λάθος, τι είναι καλό και τι κακό, και όπου τα συμφέροντα αντικρούονται μεταξύ τους, είναι πολύ εύκολο να ξεσπάσει μια σύγκρουση ή ένας πόλεμος.
Αυτός ο μηχανισμός της ταύτισης αποτελεί το αντίθετο της αγάπης. Αγάπη σημαίνει αναγνωρίζω την κοινή φύση σε όλους τους ανθρώπους, πράγμα που συνεπάγεται αποδοχή και, πάνω απ’ όλα, γνώση της αληθινής μας φύσης. Εγώ και αγάπη δεν πάνε μαζί. Ή θα κυριαρχεί το ένα, ή το άλλο. Όταν κυριαρχεί το Εγώ, σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει χάσει την επαφή με την επίγνωση των εμπειριών του και κυριαρχείται από έναν νου γεμάτο ταυτότητες και κριτική. Όταν κυριαρχεί η αγάπη, σημαίνει ότι ο άνθρωπος ζει ως η επίγνωση των εμπειριών και των λειτουργιών του σώματος και του νου, χωρίς να αποδίδει τις εμπειρίες και τις λειτουργίες αυτές σε φανταστικούς χαρακτήρες (“εγώ, εσύ, ο άλλος”). Είναι βέβαια χρήσιμο να προσδιορίζουμε ποιο σώμα κάνει τι, αλλά πρέπει να ξέρουμε ότι οι προσωπικές αντωνυμίες δεν αντιστοιχούν σε ταυτότητες, αλλά μόνο σε σώματα που λειτουργούν όπως λειτουργούν.
Οι μόνες περιπτώσεις όπου το Εγώ συνυπάρχει με την αγάπη, είναι, πρώτον, όταν σε κάποιον αρχίζει η επίγνωση να αποδέχεται όλα τα ασυνείδητα προϊόντα της ταύτισης και, δεύτερον, όταν κάποιος γίνεται αποδεκτός από κάποιον άλλον, μαζί με όλες τις συμπεριφορές και τα συμπτώματά του που αποτελούν προϊόντα της ταύτισης. Μέχρι να επικρατήσει λοιπόν η αγάπη στον κόσμο, έχουμε δύο επιλογές: ή μαθαίνουμε να αποδεχόμαστε τα όσα συμβαίνουν μέσα μας, ή μαθαίνουμε να αποδεχόμαστε τους άλλους. Και χωρίς το πρώτο, το δεύτερο αποκλείεται.
Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com
