Η φυσιογνωμική είναι η μέθοδος που μέσα από τη μελέτη των αναλογίων του προσώπου, και των επιμέρους χαρακτηριστικών του μπορούμε να εξάγουμε συμπεράσματα για τις βαθύτερες τάσεις και προδιαθέσεις του χαρακτήρα. Τις εγγενείς και επίκτητες ιδιότητες, τα υπολανθάνοντα ή κυρίαρχα στοιχεία που μας διέπουν.
Πώς τα χαρακτηριστικά ενός προσώπου φανερώνουν όλη την αλήθεια για το χαρακτήρα του ατόμου;
Υπάρχει μια σχέση αιτίας και αποτελέσματος σε οτιδήποτε. Στο πρόσωπο αποτυπώνονται οι πληροφορίες για το τι κείτεται μέσα μας.
Υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ των μορφολογικών και των ψυχολογικών χαρακτηριστικών μας. Η μορφή και η λειτουργικότητα είναι άμεσα συνδεδεμένες.
Εξελικτικά είμαστε κατασκευασμένοι ώστε σε υποσυνείδητο επίπεδο να μπορούμε να αποκρυπτογραφούμε με μια ματιά τις διαθέσεις των ατόμων απέναντι μας, για λόγους αυτοσυντήρησης αλλά και αναπαραγωγής. Γι αυτό και η πρώτη εντύπωση συνήθως είναι και η πιο ακριβής.
Στις σύγχρονες κοινωνίες οι περισσότεροι έχουμε εκπαιδευτεί με ορισμένους κανόνες και έχουν ατροφήσει αυτές οι ικανότητες.
Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μας είναι ορατά, εμφανή. Το αν εμείς είμαστε σε θέση να αποκωδικοποιήσουμε το τι μεταδίδουν και υποδηλώνουν εξαρτάται από την αισθητήρια οξυδέρκεια μας, την αντιληπτική παρατηρητικότητα, συνδυασμένη με γνώσεις.
Ποιά είναι τα πιο δυνατά σημεία ενός προσώπου από τα οποία μπορούμε να καταλάβουμε το χαρακτήρα;
Το πρόσωπο αποτελείται από στατικά και δυναμικά χαρακτηριστικά.
Τα πρώτα απαρτίζονται από τη σκελετική, την οστεώδη δομή και εκφράζουν τις εγγενείς, τις κληρονομημένες τάσεις μας. Είναι το «σκαρί» μας.
Η μυώδης και σαρκώδης μάζα, είναι αυτή που μεταλλάσσεται δυναμικά στη ζωή μας και αποτελεί ένδειξη για το πώς διαχειριζόμαστε τις ικανότητες μας.
Αποκαλύπτει την παρούσα νοητική και συναισθηματική κατάσταση μας.
Τα δυο κύρια χαρακτηριστικά μέσα από τα οποία εκδηλώνονται οι εσωτερικές μας μεταβολές και ελέγχονται δύσκολα συνειδητά, είναι τα μάτια, που σχετίζονται με τη κατάσταση του νου, και το στόμα που εκφράζει εύγλωττα το χαρακτήρα του συναισθηματικού μας κόσμου.
Η σημασία των εκφράσεων
Οι εκφράσεις είναι το αποτέλεσμα της σύσπασης των μυών που υπάρχουν στο πρόσωπο. Η χρόνια κίνηση ορισμένων μυών αποτυπώνεται στο πρόσωπο με γραμμές έκφρασης που δεν έχουν καμία σχέση με τις ρυτίδες, που προκαλούνται από εξωγενείς παράγοντες. Είναι βαθύτερες και σαφείς.
Η πνευματική κινητικότητα, η τονικότητα και ο δυναμισμός ενός ατόμου διαφαίνεται γλαφυρά από τις εκφράσεις.
Όπως σε όλα τα πράγματα, έτσι και εδώ η υπερβολή έχει τη σημασία της, και όσο η παντελής έλλειψη εκφράσεων είναι αρνητική άλλο τόσο και οι συνεχείς υπερβολικές εκφράσεις.
Οι μικρό-εκφράσεις δε γίνονται πάντα αντιληπτές συνειδητά αλλά το υποσυνείδητο μας τις «πιάνει». Έτσι μπορούμε να «διαισθανθούμε» για παράδειγμα αν κάποιος δεν μας λέει την αλήθεια όταν οι μικροεκφράσεις και η στάση του σώματος δίνουν διαφορετικά μηνύματα από τα λεγόμενα του ατόμου.
Οι μικροεκφράσεις δεν επηρεάζονται από τη καταγωγή από φυλετικούς ή πολιτισμικούς παράγοντες αλλά έχουν κοινή βιολογική βάση. Είναι εμπεδωμένες μέσα μας.
Πώς δουλεύουμε πάνω σε ένα πρόσωπο;
Το πρόσωπο αξιολογείται με βάση τα κληρονομημένα χαρακτηριστικά του και το ποσοστό αξιοποίησης και ανάπτυξης τους ή όχι.
- Εξωτερική φυσιογνωμία: Περίγραμμα-πλαίσιο προσώπου
Αντιστοιχεί στη κράση μας, τη φυσική ενεργητικότητα, τις πιο μακρόχρονες και βαθύτερες τάσεις και διαθέσεις.
– Εσωτερική φυσιογνωμία: Δέκτες, κινούμενα χαρακτηριστικά
Αντιστοιχεί στις άμεσες αντιδράσεις μας, τη στιγμιαία δύναμη, τη κοινωνική μας συμπεριφορά
Το πρόσωπο χωρίζεται σε τρεις Ζώνες
Η ανώτερη, το μέτωπο μέχρι τη ρίζα των μαλλιών, είναι η πνευματική Ζώνη, η λογική. Η μεσαία, όπου βρίσκονται όλοι οι αισθητήριοι δέκτες, είναι το σημείο επαφής με το περιβάλλον και δείχνει πώς επηρεαζόμαστε από αυτό. Η κατώτερη Ζώνη, το στόμα και το πιγούνι, είναι η ενστικτώδης, δίνει στοιχεία για τη ζωή, τη σεξουαλικότητα και τα πάθη μας, πόσο ενεργητικοί και δυνατοί είμαστε. Το πλάτος αποκαλύπτει πώς εκδηλώνεται ένα χαρακτηριστικό ποσοτικά και το ύψος δείχνει την ποιότητα του
Όσο περισσότερο πλησιάζει η κατανομή της δομής του προσώπου σε μια ισομερή αναλογία, τόσο περισσότερη αρμόνια και δύναμη θα υπάρχει.
Οι εφαρμογές της Φυσιογνωμικής
Η γνώση της μας βοήθα στο να ξεχωρίσουμε τις διαφορές μεταξύ των πραγματικών δυνατοτήτων μας, από τη στερεότυπη εικόνα που έχουμε χτίσει για τον εαυτό μας όπως κάνει κάθε άνθρωπος.
Αυτή η γνώση μας απελευθερώνει στις επιλογές μας, είτε είναι Επαγγελματικές, Παιδαγωγικές, ή Προσωπικές.
Μας απελευθερώνει στην προσωπική επικοινωνία μας αλλά και στους στόχους μας.
Με τη γνώση της Φυσιογνωμικής μπορούμε να εργαζόμαστε ευφυέστερα:
Γνωρίζοντας τι κινεί τα συμπεριφορά των πελατών και συνεργατών μας.Γνωρίζοντας τι να αναζητούμε σε υποψηφίους εργαζόμενους. Γνωρίζοντας τι να περιμένουμε από την απόδοση κάθε υπαλλήλου. Γνωρίζοντας σε προσωπικό επίπεδο τι να προσέχουμε στη δική μας συμπεριφορά, ώστε να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις, πιο αποτελεσματικά.
Το πρόσωπο αποτελεί την ταυτότητα μας. Μεταφέρει τόσες πληροφορίες για τις τάσεις και το χαρακτήρα, που δεν εκδηλώνονται με τη συνειδητή συμπεριφορά μας.
Τονίζοντας ορισμένα καίρια σημεία με το σωστό τρόπο μπορούμε να μεταβάλλουμε τα μηνύματα που περνάμε προς τα έξω.
Evan Fotis Γεωργουλάκης
Φυσιογνωμιστής ? Σύμβουλος Προσωπικής Επικοινωνίας
Είναι πολύ πιθανό ότι δεν μπορείτε να προσποιηθείτε καλά ένα χαμόγελο. Μπορείτε να ανεβάσετε τα άκρα των χειλιών σας κάνοντας μια γκριμάτσα χαμόγελου και ενδεχόμενα να μπορείτε να τεντώσετε και τα βλέφαρά σας λίγο, για να βελτιώσετε το αποτέλεσμα. Αλλά αν δεν είστε πραγματικά χαρούμενοι, το πιθανότερο είναι ότι δε θα μπορέσετε να ανεβάσετε τα μάγουλά σας και τα φρύδια σας, ώστε να σχηματίσετε ένα γνήσιο χαμόγελο. Μόνο ένας στους δέκα ανθρώπους μπορεί να κινήσει εκούσια με ακρίβεια τους μύες που ελέγχουν τις κόγχες των ματιών.
Ο Πολ Εκμαν, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, έχει περάσει 40 χρόνια απ’ τη ζωή του παρατηρώντας ανθρώπους να προσπαθούν να κάνουν ακριβώς αυτό. Εκτός από ειδικός στις εκφράσεις του προσώπου, είναι και εξαιρετικά ικανός στην προσποίησή τους. Καταλογογραφώντας γύρω στις 10.000 ανθρώπινες εκφράσεις, έμαθε να ελέγχει ξεχωριστά καθέναν από τους 43 μύες του προσώπου. Ο Εκμαν έχει δουλέψει για το FBI, τη CIA, την αστυνομία των ΗΠΑ και γενικά τις αρχές ασφάλειας της χώρας του. Τώρα εργάζεται σαν σύμβουλος του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, στην κατασκευή λογισμικού που θα μπορεί να αναλύει τις εκφράσεις του προσώπου από βιντεοταινία…
Παγκόσμια γλώσσα
Ο Πολ Εκμαν επιδεικνύει ένα χαμόγελο για λόγους ευγένειας(αριστερά) και ένα πραγματικό χαμόγελο (δεξιά)
Ο Πολ Εκμαν επιδεικνύει ένα χαμόγελο για λόγους ευγένειας(αριστερά) και ένα πραγματικό χαμόγελο (δεξιά)
Μελέτες του Εκμαν και άλλων επιστημόνων έδειξαν ότι οι εκφράσεις του προσώπου είναι παγκόσμια κατανοητές με τον ίδιο τρόπο, ακόμα και από ιθαγενείς που δεν είχαν δει ποτέ τηλεόραση, κινηματογράφο, περιοδικά και γενικά ξένους. Σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, οι ανθρώπινες εκφράσεις κατατάσσονται σε 7 κύριες κατηγορίες:
Λύπη: Τα βλέφαρα κατεβαίνουν καθώς οι εσωτερικές γωνίες των φρυδιών ανεβαίνουν και σε περίπτωση βαθιάς λύπης πλησιάζουν το ένα το άλλο. Οι γωνίες των χειλιών κατεβαίνουν και μερικές φορές το κάτω χείλος μπορεί να ανέβει λίγο σαν σούφρωμα.
Εκπληξη: Τα πάνω βλέφαρα και τα φρύδια ανασηκώνονται και το σαγόνι πέφτει.
Θυμός: Τόσο τα κάτω όσο και τα πάνω βλέφαρα τεντώνονται και τα φρύδια κατεβαίνουν και πλησιάζουν. Ο έντονος θυμός ανεβάζει τα πάνω βλέφαρα. Το σαγόνι κινείται προς τα μπρος και τα χείλη σφίγγονται.
Περιφρόνηση: Αυτή είναι η μόνη έκφραση που εμφανίζεται μόνο στη μια πλευρά του προσώπου. Το μισό πάνω χείλος τεντώνεται προς τα πάνω.
Αηδία: Η μύτη κάνει ρυτίδες και το πάνω χείλος ανασηκώνεται, ενώ ταυτόχρονα το κάτω προεξέχει.
Φόβος: Τα μάτια ανοίγουν διάπλατα και τα πάνω βλέφαρα ανασηκώνονται, όπως στην έκπληξη, αλλά ταυτόχρονα γίνεται και συνοφρύωση. Τα χείλη τεντώνονται οριζόντια.
Χαρά: Οι γωνίες του στόματος ανασηκώνονται σχηματίζοντας το χαμόγελο. Καθώς τα βλέφαρα τεντώνονται, τα μάγουλα σηκώνονται και οι εξωτερικές άκρες των φρυδιών κατεβαίνουν.
Υπάρχουν και πολλές άλλες παραλλαγές εκφράσεων για τα ίδια συναισθήματα, ανάλογα με την έντασή τους και άλλους παράγοντες. Η ελαφριά έκπληξη για παράδειγμα μπορεί να επιδειχτεί μόνο με κίνηση των μυών γύρω από τα μάτια. Το συναίσθημα συνήθως οδηγεί σε μια έκφραση του προσώπου, αλλά οι μελέτες έδειξαν ότι η διαδικασία αυτή λειτουργεί και αντίστροφα: Αν προσπαθήσετε να δείξετε λυπημένοι ή θυμωμένοι, ο οργανισμός σας θα αντιδράσει ανάλογα και μπορεί ασυναίσθητα να αρχίσετε να νιώθετε όπως προσδιορίζει η έκφρασή σας. Μια προσποιητή έκφραση θυμού στο πρόσωπο κάνει την καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα και τα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται με αποτέλεσμα το αναψοκοκκίνισμα. Μια έκφραση φόβου προκαλεί κρύωμα και ίδρωμα των χεριών, καθώς και ανατριχίλα. Μια έκφραση αηδίας μπορεί να προκαλέσει ναυτία.
Αυτές οι αντιδράσεις του οργανισμού είναι δυνατό να διαρκέσουν επί ένα λεπτό και πλέον, δηλαδή πολύ περισσότερο από τα δύο ή τρία δευτερόλεπτα, που συνήθως κρατούν οι εκφράσεις. Οταν οι άνθρωποι προσπαθούν να κρύψουν τα συναισθήματά τους, αυτά μπορεί να φανούν περίπου επί ένα εικοστό του δευτερολέπτου από τις ακούσιες εκφράσεις του προσώπου. Μετά απ’ αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, οι άνθρωποι καταφέρνουν να κρύψουν τις «μικροεκφράσεις» τους, όπως τις αποκαλεί ο Εκμαν. Η εξάλειψη του συναισθήματος από τη φωνή είναι ακόμη πιο δύσκολη και γι’ αυτό ο Εκμαν προτείνει στην αστυνομία να κάνει τους υπόπτους να μιλούν συνεχώς.
Οι καλοί οι μαθητές
Ο Εκμαν μαθαίνει στους αστυνομικούς να ερμηνεύουν τις κινήσεις, να ρωτούν κατάλληλες ερωτήσεις και να προσπαθούν να κερδίσουν τη συμπάθεια του υπόπτου απέναντί τους. Τους δείχνει πώς να αναγνωρίζουν τα βασικά συναισθήματα και να εντοπίζουν ασυμμετρίες, όπως ένα «στραβό» χαμόγελο, ή ένα μισόκλειστο μάτι, που είναι συχνά ενδείξεις εκούσιου ψέματος. Οι τεχνικές έχουν μεγαλύτερη επιτυχία όταν ο ύποπτος λέει ένα ψέμα για πρώτη φορά. «Οσο πιο πολύ λες ένα ψέμα, τόσο περισσότερο αρχίζεις να πιστεύεις ότι είναι αλήθεια», λέει ο Εκμαν και συνεχίζει: «Οταν μια υπόθεση φτάνει στο δικαστήριο, το ψέμα έχει προβαριστεί».
Οσο εκπαιδευμένος κι αν είναι κανείς να αναγνωρίζει τα σημάδια, είναι πάντα πιο εύκολο να εντοπιστεί πότε λέει ψέματα, παρά πότε λέει την αλήθεια. Επιπλέον, τα ψέματα για σημαντικά θέματα, ιδίως αν αφορούν παράνομη δραστηριότητα του ατόμου, είναι πιο δύσκολο να καλυφθούν συγκριτικά με τα ψέματα π.χ. για λόγους ευγένειας.
Το υπολογιστικό σύστημα που ο Εκμαν βοηθά να κατασκευαστεί από το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ θα μπορεί να αναγνωρίσει και τις 10.000 κινήσεις του προσώπου που σχετίζονται με το συναίσθημα. Απέχει ακόμα μερικά χρόνια από την τελειοποίησή του, αλλά κι αν τελικά έχει επιτυχία, ο Εκμαν θα συνεχίσει να προτιμά έναν άνθρωπο για να κρίνει το αληθές των λεγόμενων των υπόπτων. «Οι άνθρωποι έχουν έναν πολυσύνθετο υπολογιστή εκεί πάνω στον εγκέφαλό τους. Με ικανή εκπαίδευση, μπορούν να κάνουν πολύπλοκους υπολογισμούς πολύ γρήγορα».
Χαμογελάστε, παρακαλώ!
Μερικοί είναι πιο ικανοί από άλλους στην αναγνώριση των εκφράσεων του προσώπου. Ο Εκμαν διαπίστωσε ότι σαν ομάδα, οι πράκτορες της Μυστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ, μπορούν να αναγνωρίσουν ένα ψέμα στο 80% των περιπτώσεων, επίδοση πολύ καλύτερη από εκείνη πρακτόρων άλλων υπηρεσιών καθώς και των αστυνομικών. Μια συνάδελφός του, η Μορίν Ο’ Σάλιβαν διαπίστωσε ότι μέσα σε ένα δείγμα 10.000 ανθρώπων, υπάρχουν δυο τρεις δεκάδες, που μπορούν να πετύχουν 100% ακρίβεια στην «ανάγνωση» των εκφράσεων. Αυτοί έχουν την ικανότητα να βλέπουν τη συνολική εικόνα κι όχι μόνο τις επιμέρους κινήσεις των μυών. Πρόκειται για ιδιαίτερα έξυπνους ανθρώπους, που ταυτόχρονα έχουν το ενδιαφέρον να ακονίσουν την ικανότητά τους αυτή.
Οι αρχές των ΗΠΑ ενδιαφέρονται ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα για την αναγνώριση και της τελευταίας λεπτομέρειας στις εκφράσεις προσώπου που συνδέονται με το θυμό. Ετσι, αυτό είναι το θέμα που μελετά τώρα ο Εκμαν, πιστός επιστήμονας στην υπηρεσία του κράτους του Γκουαντάναμο. Προσέξτε, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα επισκεφτείτε τις ΗΠΑ. Οταν σας βγάλουν φωτογραφία για το… αρχείο τους, αλλά και όταν περνάτε κοντά από τις κάμερες του αεροδρομίου, να μη δείχνετε θυμωμένοι, γιατί αλλιώς μπορεί να σας συλλάβουν σαν ύποπτο ενδεχόμενης επίθεσης. Και μετά, άντε να πείσετε τα σαΐνια του Εκμαν ότι δεν είστε ελέφαντας.
