Τίλιο, Φλαμούρι, φλαμουριά, φιλύρα – Tilia europaea.
Πανέμορφο φυλλοβόλο δέντρο, ανήκει στην οικογένεια των Tiliaceae, μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 30 μ ύψος, και ζει μέχρι 200 χρόνια
Έχει καρδιοειδή πριονωτά σκουροπράσινα φύλλα και άνθη ανοιχτοκίτρινα με γλυκιά μυρωδιά, μελιτογώνα, κρεμαστά τα οποία εμφανίζονται στις αρχές του καλοκαιριού και κιτρινοπράσινους καρπούς.
Χρησιμοποιούμενα μέρη
Όλο το υπέργειο μέρος του δέντρου (κλαδιά, κορμός, φύλλα και άνθη).
Τα άνθη και τα φύλλα είναι αυτά τα οποία χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς σκοπούς.
Ιστορία
Ο αρχαίος κόσμος γνώριζε τη φλαμουριά και είχε αναφερθεί σε αυτήν, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ξυλείας της και του μελιού που παράγουν οι μέλισσες που επισκέπτονται τα άνθη της. Το φυτό αναφέρουν μεταξύ άλλων ο Θεόφραστος, ο Πλίνιος και ο Βιργίλιος.
Τους επόμενους αιώνες, στην Αγγλία και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες δημιουργούνται πολλά ξυλόγλυπτα από ξύλο φλαμουριάς. Οι Βορειοευρωπαίοι χρησιμοποιούσαν ακόμα τον εσωτερικό φλοιό του δέντρου για τη δημιουργία σχοινιών, παπουτσιών, διχτυών ψαρέματος και άλλων αντικειμένων.
Αργότερα, το 17ο και 18ο αιώνα, η φλαμουριά χρησιμοποιήθηκε στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των Ευρωπαϊκών πόλεων. Οι φλαμουριές φυτεύονταν με συγκεκριμένο τρόπο οριοθετώντας τις λεωφόρους, με αποτέλεσμα οι λεωφόροι αυτές να είναι το κύριο χαρακτηριστικό κάθε πάρκου και πόλης της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.
Σε μία άλλη ήπειρο, την Αμερική, οι Ινδιάνοι, πριν ακόμα από την αθρόα εισροή των Ευρωπαίων αποίκων, ήταν εξοικειωμένοι με τις Αμερικανικές ποικιλίες φλαμουριάς, δηλαδή τα είδη που είναι αυτοφυή εκεί. Από τις μακριές ίνες του φλοιού του δέντρου έφτιαχναν σχοινιά και σπάγκους και από το ξύλο δημιουργούσαν είδη νοικοκυριού και μάσκες που φορούσαν σε τελετές.
Όταν έφτασαν οι Ευρωπαίοι άποικοι στην Αμερική, έφεραν μαζί τους τα είδη φλαμουριάς που είναι αυτοφυή στην Ευρώπη. Όπως συνέβη και στην περίπτωση της Ευρώπης, έτσι και στην Αμερική, τα δέντρα αυτά χρησιμοποιήθηκαν στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ως εργαλείο για την οριοθέτηση των λεωφόρων.
Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, όποιος κοιμόταν κάτω από τη φλαμουριά μεταφερόταν αστραπιαία στη γη των νεράιδων.
Φαρμακευτικές ιδιότητες:
Για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι γνωστά τα άνθη και τα φύλλα του δέντρου τα οποία περιέχουν μαλακτικές ουσίες, πτητικά έλαια πλούσια σε φαρνεζόλη, διάφορα γλουκονικά, σάκχαρα, στυπτικά και ουσίες παρόμοιες με την βιταμίνη Ε.
Είναι ένα αρωματικό βότανο που δρα ως διουρητικό και αποχρεμπτικό, ηρεμεί τα νεύρα και κατεβάζει την υψηλή πίεση του αίματος, αυξάνει την εφίδρωση, ελευθερώνει τους σπασμούς και βελτιώνει την πέψη.
Χρησιμοποιείται εσωτερικά και δρα θετικά σε προβλήματα
– υπέρτασης,
– αρτηριοσκλήρυνσης,
– καρδιακές και
– πεπτικές ανωμαλίες που συνοδεύονται με ανησυχία,
– ουρικές φλεγμονές,
– γρίπη,
– αναπνευστική καταρροή,
– ημικρανία,
– νευρική υπερένταση και
– πονοκέφαλους.
Το έγχυμα των ανθών και των φύλλων το παίρνουμε σε κρυολογήματα που συνοδεύονται από πυρετό (συνάχι, βήχα, γρίπη, φλέματα, βρογχίτιδα κ.α.). Χάρη στην ιδιότητα του βοτάνου να προκαλεί εφίδρωση και αύξηση της διούρησης, τα άνθη χρησιμοποιούνται και σε ασθένειες των νεφρών και της ουρήθρας, όπως επίσης και για να ελαφρώσουν τους πόνους και να βελτιώσουν την λειτουργία του στομάχου.
Χρησιμοποιείται επίσης ως χολαγωγό στις ασθένειες του συκωτιού και πέτρες στη χολή. Είναι καλό ηρεμιστικό και μας βοηθά να κοιμηθούμε καλά και ήρεμα.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και βοηθά στη πρόληψη των καρδιοπαθειών μια και έχει θετική δράση στη μείωση της χοληστερόλης και την χαλάρωση των αρτηριών.
Το τίλιο συνδυάζεται πολύ καλά με τον Κράταιγο για την υψηλή πίεση και με τον Λυκίσκο για τη νευρική πίεση. Σε κρυολογήματα και γρίπη συνδυάζεται καλά με τον Σαμπούκο.
Το τσάι Τίλιου είναι πολύ δημοφιλές στη Γαλλία και πίνεται ως καθημερινό ρόφημα. Αρέσει στα παιδιά χάρη στη γλυκιά του γεύση, πράγμα που το καθιστά ένα από τα αγαπημένα τους βότανα. Τα ηρεμεί αν είναι νευρικά, βοηθά στις αϋπνίες και ανακουφίζει από τον βήχα.
Θερμαίνει και χαλαρώνει το πεπτικό σύστημα και είναι ευεργετικό για όσους είναι πολυάσχολοι και τρώνε βιαστικά. Αν είμαστε στρεσαρισμένοι, νευρικοί και πολυάσχολοι το τίλιο μας είναι πολύτιμο. Αν όμως είμαστε πάρα πολύ κουρασμένοι ας μην το πιούμε, γιατί λόγω της καταπραϋντικής του δράσης μπορεί να επιδεινώσει το αίσθημα της κόπωσης. Τέλος, δίνει λάμψη σε ξηρά και ευαίσθητα μαλλιά.
Θεραπευτικές Ιδιότητες και Χρήση:
Η φλούδα της Φλαμουριάς είναι στυπτική και τονωτική. Το αφέψημα της (άοσμο και λίγο πικρό) χρησιμοποιείται σε ρευματισμούς κι αρθριτικά (διαλύει το ουρικό οξύ), αλλά και σε υδροπικία, κυστίτιδα, δυσκοιλιότητα, δυσπεψία, διαλείποντες πυρετούς, στην απόφραξη του σπλήνα και του ήπατος.
Τα φύλλα είναι ελαφρά διουρητικά και αντιπυρετικά. Το έγχυμα των φύλλων πίνεται λίγο-λίγο, όλη τη μέρα. Το αφέψημα των φύλλων, που γίνεται με άσπρο ξερό κρασί, έχει τη φήμη ότι διαλύει τις πέτρες των νεφρών και διώχνει τις ημικρανίες.
Οι καρποί της Φλαμουριάς θεωρούνται πιο «δραστικοί» από τη φλούδα και τα φύλλα κατά των αέριων.
Το τίλιο σήμερα χρησιμοποιείται ακόμη, σε:
Κοινές λοιμώξεις
Ως αγχολυτικό και υπνωτικό
Σε πονοκεφάλους
Σε προβλήματα ουροδόχου κύστης (ακράτεια)
Σε αιμορραγίες
Σε περιπτώσεις φαγούρας
Σε επώδυνη διόγκωση των αρθρώσεων
Σε σπασμούς.
Ημικρανία
Προσοχή
Τα άνθη της φλαμουριάς συλλέγονται αμέσως μόλις ανθίσουν γιατί αργότερα αναπτύσσουν ναρκωτικές ιδιότητες.
Παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με φάρμακα
Εκτός από αλλεργικές αντιδράσεις, σε υψηλές δόσεις το βότανο μπορεί να είναι τοξικό για την καρδιά. Το βότανο δεν πρέπει να χορηγείται σε μικρά παιδιά, κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό, σε καρδιοπαθείς και σε άτομα με σοβαρή ηπατική ή νεφρική νόσο λόγω ανεπαρκών δεδομένων ασφαλείας.
Δεν υπάρχουν γνωστές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τίλιου και συμβατικών φαρμάκων. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι το τίλιο μπορεί να αλληλεπιδράσει με διουρητικά, καθώς το τίλιο έχει διουρητικές ιδιότητες και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αφυδάτωσης.
